جلسه15  ذکر از عوامل رشد بصیرت  استاد سالک  شنبه 5 آذر1401

جلسه 15عوامل رشد بصیرت در قرآن و نهج البلاغه .. ذکر ویاد خدا 5آذر 14011401/1445استاد سالک عوامل رشد بصیرت در قرآن ونهج البلاغه – ذکر پاکی واخلاص -  —1445 حوزه علمیه اصفهان مدرسه صدر بازار

1. @nahjolbalaghehfarzad  یا https://safarzade.blog.ir

جلسه15  ذکرعوامل رشد بصیرت  استاد سالک  شنبه 5 آذر1401

بسم الله الرحمن الرحیم

اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم

عوامل رشد بصیرت فکریعنی اندیشیدن >

جلسه 15 ذکر 2.موضوع برسی رشد بصیرت 12 عامل 1- تفکر 2- تعقل 3- تعلم 4- الاعتبار دوام الاعتبار الی الاستبصار 5 –تقوی  6--  ذکر ویاد خدا یکی از عواامل رشد بصیرت ذکر است  ذکر در قرآن 256 مرتبه آمده َ..

1. ذکر  در قرآن 256 بطور عام آمده :  اذکر وا نِعْمَتِیَ الَّتی‏ أَنْعَمْتُ عَلَیْکُم‏... البقرة : 152 فَاذکر ونی‏ أَذکر کُمْ وَ اشْکُرُوا لی‏ وَ لا تَکْفُرُون‏.... البقرة : 269 یُؤْتِی الْحِکْمَةَ مَنْ یَشاءُ وَ مَنْ یُؤْتَ الْحِکْمَةَ فَقَدْ أُوتِیَ خَیْراً کَثیراً وَ ما یَذکر  إِلاَّ أُولُوا الْأَلْباب‏... برای صلاه..َ وَ لا یَذکر ونَ اللَّهَ إِلاَّ قَلیلاً ... الأنعام : 126 وَ هذا صِراطُ رَبِّکَ مُسْتَقیماً قَدْ فَصَّلْنَا الْآیاتِ لِقَوْمٍ یَذکر ون‏... الحجر : 9 إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذکر  وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُون‏... طه : 34 وَ نَذکر کَ کَثیرا...
2. در قرآن14 بار ذکر الله آمده الرعد : 28 الَّذینَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذکر  اللّه أَلا بِذکر  اللّه تَطْمَئِنُّ الْقُلُوب... الحج : 35 الَّذینَ إِذا ذکر  اللّه وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَ الصَّابِرین‏... النور : 37 رِجالٌ لا تُلْهیهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَیْعٌ عَنْ ذکر  اللّه وَ إِقامِ الصَّلاةِ وَ إیتاءِ الزَّکاة... مِنْ یَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلى‏ ذکر  اللَّه‏...
3. درقرآن22 مرتبه ذکری آمده  طه : 124 وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذکر ی فَإِنَّ لَهُ مَعیشَةً ضَنْکاً وَ نَحْشُرُهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ أَعْمى‏... هود : 114 وَ أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَیِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّیْلِ إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئاتِ ذلِکَ ذکر ى‏ لِلذَّاکِرین‏... الشعراء : 209 ذکر ى‏ وَ ما کُنَّا ظالِمین‏... ص : 43 وَ وَهَبْنا لَهُ أَهْلَهُ وَ مِثْلَهُمْ مَعَهُمْ رَحْمَةً مِنَّا وَ ذکر ى‏ لِأُولِی الْأَلْباب‏
4. بهترین ذکراهل ذکرصداقت است- - (اهل ذکر ) َفِیضُوا فِی ذکر  اللّه فَإِنَّهُ أَحْسَنُ الذکر . وَ ارْغَبُوا فِیمَا وَعَدَ الْمُتَّقِینَ فَإِنَّ وَعْدَهُ أَصْدَقُ الْوَعْدِ. وَ اقْتَدُوا بِهَدْیِ نَبِیِّکُمْ فَإِنَّهُ أَفْضَلُ الْهَدْیِ.
5. (اهل ذکر ) قال رسول اللّه  صلى الله علیه و آله: ذکر  اللّه عز و جل عبادة، و ذکر ی عبادة، و ذکر  علی عبادة، و ذکر  الائمة من ولده عبادة، و الذی بعثنی بالنبوة، و جعلنی خیر البریة، ان وصیی لأفضل الاوصیاء، و انه لحجة اللّه على عباده، و خلیفته على خلقه، و من ولده الائمة الهداة بعدی، بهم یحبس اللّه العذاب عن أهل الارض،
6. ذکر خدا (و یاد کردن او) عبادت است - (اهل ذکر )  رسول خدا  صلى الله علیه و آله فرمود: ذکر خدا (و یاد کردن او) عبادت است و یاد کردن من عبادت است، و یاد کردن على عبادت است، و یاد کردن امامان از فرزندان او عبادت است، و سوگند به آنکه مرا به پیغمبرى برانگیخته و بهترین مردمان قرارم داده، وصىّ من بهترین اوصیاء است، و به درستى که او حجت خداست بر بندگانش، و خلیفه او بر خلقش مى‏باشد، و امامان راهنما پس از من از فرزندان او هستند، به خاطر آنها خداوند عذاب را از اهل زمین باز دارد،
7. ذاکر الله به حساب رسی آماده است - اگر اهل ذکر  را در اندیشه خود آورى و مقامات ستوده آنان و مجالس آشکارشان را بنگرى، مى‏بینى که آنان نامه‏هاى اعمال خود را گشوده، و براى حسابرسى آماده‏اند، که همه را جبران کنند، و در اندیشه‏اند، در کدام یک از اعمال کوچک و بزرگى که به آنان فرمان داده شده، کوتاهى کرده‏اند، یا چه اعمالى که از آن نهى شده بودند مرتکب گردیده‏اند،
8. الله اکبر از ذکر الله - ذکر  به اشکال مختلف در قرآن سوره طه 124در معیشت سخت وسنگین : کسی که از خدا  روی برگرداند .کهف 210  عن ذکر ی فله....توجه به آیات  بدون ذکر  چشم از کارمی افنتد؛ گوش هم از کار می افتد..هوش هم  از کارمی افتد.. چه خبر است ذکرالله است که چشم مرده را بینا  و زنده می کند گوش ناشنوا رابیا پای کار ویاد خدا تابلوا قرار بده فرعون ونمرود و... ذلیل شدند در مقابل خدا  وموسی .گفت .ان ربی لیهیدین .. الا بذ کرالله ...تطمن القلوب  انسان را از بن بست ها وگرفتاری ها نجات می دهد
9. اهل دکر از خدا روی بر نگرداند - وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذکر ی فَإِنَّ لَهُ مَعِیشَةً ضَنْکاً وَ نَحْشُرُهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ أَعْمى‏ «124» و هر کس از یاد من روى گرداند، پس همانا براى او زندگى تنگ و سختى خواهد بود و ما او را در قیامت نابینا محشور مى‏کنیم. سوره طه، آیه 124
10. اهل ذکر خود را در محضر خدا بیند- اهل ذکر  : اهل خواص کیان هستند 1-  اهل ذکر  توجه می کنند وعلامات دنیا را تبدبل می کنند به آخرت بهر ایام حیات  روزگار را طی می کنند 24 ساعت خود رادر محضر خدا بنهند اگر این چنین شد گذرش به خلف عادت عادت نمی کند  که در اقتصاد شهید بهشتی داریم از اقتصاد اسلامی است
11. اهل ذکر اول خود عمل کند : قبل از اینکه اعلام کنند خود به آن عمل میکنند  یعتبرون به  ایت الله مشکینی .گفت چون خودم عمل نکردم نمی توانم بگویم وقتی عمل کرد بیان کرد
12. اهل ذکر نهی ازمنکر دارد بزرگتر عمل به معروف است امام حسین علیه السلام به معروف عمل کرد  تا منکر نپدیرد
13.  اهل ذکر بصیرت یابند - اهل ذکر  یک چیز هایی می بینند که کسی نمیبیند  مرحوم بهاالدینی در جواب حل مشکل طرف مقابل فرمودند چرا نمازت را اول وقت نمی خوانی
14. اهل ذکررا تقوی باید - اهل ذکر  : قسمت نهم نهج البلاغه به فرزندش ....به تقوی الله  ولزوم امرکم... تنبیه‏الغافلین .ج 2 . ص 60     
15. اهل ذکررا ایمان با عمل باید - اهل ذکر  : ثلاث هنّ زین المؤمن: تقوى اللَّه و صدق الحدیث و اداء الامانة. 3 342 سه چیز است که اینها زیور مؤمن است: تقواى الهى و راستگویى و امانتدارى. ترجمه‏غررمحلاتى ج 1صفحة 638   
16. اهل ذکر همراه نیت آرد بصیرت - اهل ذکر  :  من لم یصحب الأخلاص عمله لم یقبل: هر که اخلاص و پاکى را با نیّتش همراه نگرداند عملش پذیرفته نشود. ترجمه‏غرر(انصارى) ج 2  صفحة 703
17. پاکى و اخلاص اهل ذکر: مع الأخلاص ترفع الأعمال: بوسیله پاکى و اخلاص اعمال بالا مى‏روند و بلند مى‏گردند. ترجمه‏غرر(انصارى) ج 2 صفحة 758  
18. اهل ذکر را ایمان به اخلاص و پاکى نیّت لازم است.  اهل ذکر : یحتاج الأیمان الى الأخلاص: ایمان به اخلاص و پاکى نیّت نیازمند است. ترجمه‏غرر(انصارى) ج 2  صفحة 874
19. نماز و مناجت اهل ذکر : ترجمه‏غررمحلاتى ج 1 صفحة 326 و از جمله کلام نصیحت فرجام آن امام همام است علیه السّلام: (کان یوصى به اصحابه) که وصیّت مى‏کند به آن صحابه‏هاى خود را به این وجه که: (تعاهدوا امر الصّلوة) تعهّد کنید کار نماز را که مناجات است با حضرت قاضى الحاجات (و حافظوا علیها) و محافظت نمایید بر آن با شرایط و ارکانش در جمیع اوقات (و استکثروا منها) و بسیار خواهید از نماز به کثرت و مداومت (و تقرّبوا بها) و نزدیکى جویید از آن به سوى قرب حضرت عزّت (کانت على المؤمنین) هست بر جمیع مؤمنان (کتابا موقوتا) فریضه کرده شده، که تعیین نموده شده است ذکر  در متون دینی ما اعم از نماز است.
20. اهل ذکردر همه حالات - اهل ذکر: وقت آن (الا تسمعون) آیا نشنیده‏اید و گوش فرا نداشته‏اید (الى جواب اهل النّار) به جواب اهل دوزخ (حین سئلوا) وقتى که پرسیده شوند ایشان (ما سلککم فى سقر) چه چیز در آورد شما را در دوزخ (قالوا لم نک من المصلّین) گویند نبودیم ما از نماز گذارندگان (و انّها) و به تحقیق که نماز (لتحتّ الذّنوب) هر آینه مى‏ریزاند گناهان را (حتّ الورق) همچه ریختن برگ از درختان (و تطلقها) و رها مى‏کند.. ذکر در متون دینی ما اعم از نماز است.
21. ازچهار چوب اهل ذکرچو زبان میثم است : خدا خارج نشو اگر خارج شدی گرفتار خواهی شد قلبت رازنده کن به یاد خدا ..زبانت را ... چو زبان میثم تمار در بالای دار تا آخیرین لحظات عمر شریفش هم مشغول یاد و ذکر خدا بود.لا اله الا الله 
22.  عهد وفا به ذکرزبانی ومراقبت قلبی باید - زبان ذاکر : قلب را زنده نگه می دارد. مرا قبت لازم دارد انسان با خودش شرط کند در مراقبت خدا را فرموش نکند با خدا وفای به عهد ..وفای به عهد لازم می آید که انسان توجه  خود را بیشتر و بیشتر کند
23. قلب ذاکر و حفط عقل وعلم رسول الله مارا لازم - فال علی علیه السلام  قلب ما ورای ذکر خدا نباشد : أما علمه فهو عن النبی (صل الله علیه وآله ) تلقاه منه مباشرة بأذن واعیة، و قلب ذاکر ، و عقل حافظ، و استمر النبی (صل الله علیه وآله ) یغذیه من علمه و أخلاقه لیله و نهاره مدة تنوف على ثلاثین عاما، فی‏ظلال‏نهج‏البلاغة .ج 2 .ص 511
24. اهل ذکرجز خدا نبابند - اهل ذکر : ما باید قوی بشویم  ازنظر مادی وهم از نطر نوری معنوی  در درون و برون جز خدا نبینیم .
25. ذکر هدایت کننده عقل است : اهل ذکر : هدایت کننده است  عقل را  .. منهاج‏البراعة(راوندى) .ج 2 .ص 137 عقل که هدایت شد لا جرم انسان را باخودش می برد . ذکر  العقول : و المراد بها العقلاء الذین استعملوا عقولهم. الذکر  عقول
26. اهل ذکر را با دلهای روشن می یابید: پروردگار ذکر و یاد خودش را صفا و روشنى دلها قرار داده است، دلها بعد از غفلت و ناشنوائى با آن (ذکر  خدا) مى‏شنوند و بعد از کم سو شدن با آب مى‏بینند و بعد از عناد و مکابره با آن، منقاد و مطیع مى‏شوند. إنّ اللّه سبحانه جعل الذکر  جلاء للقلوب، تسمع به بعد الوقرة، و تبصر به بعد العشوة، و تنقاد به بعد المعاندة، و ما برح للّه-
27. روشنی درون اهل ذکر : ألذکر  جلاء البصائر و نور السّرائر: یاد خدا بودن جلا دهنده بصیرتها و روشن کننده درونها است ترجمه‏غرر(انصارى). ج 1 . صفحه‏ى 50     
28. ذکرقلبی گوهر ونور بصیرت است-- الذکر جلاء  و جلاء نور البصر و نور البصر  الی ایمان  ذکر  وقتی که وارد قلب شد غوغا می کند
29.  ذکر  روشنی قلب است: ذکر  خدمت علما عبادت است ..بی خود نیست  که در خطبه 222چندین بار از اهل ذکر  بیان فرموده : چنانکه فرموده: «انّ اللّه سبحانه و تعالى جعل الذکر  جلاء للقلوب» خ 222، 342. خداوند ذکر  اللّه را روشنى قلوب گردانده است. ایضا جلاء به معنى خارج شدن و خارج کردن از محلّ و نیز به معنى افتراق آید. چنانکه در رابطه با دنیا فرموده: «و الدنیا دار منى لها الفناء و لاهلها منها الجلاء» ، دنیا دارى است که براى آن فنا مقدّر شده و براى مردمش از آن، خارج شدن مقدّر گشته است.
30. ذکر و اندیشه را از مقوله بصیرت دانند - الذکر به اندیشیدن و اخلاق خود انسان سامان می دهد فکر را به سوی بصیرت سوق می دهد.
31. ذکر؛ نماز ؛ محبت اهل بیت: شان نزول آن این است آیات سوره نور فی بیوت (خانه) امام در باره الصلاة (نماز) سه امروجوبی برجوهره وجودی خاندان پیامبراست.   
32. ذکرخدا و محبت اهل بیت - هفت‏ جا مجبت اهل البیت کارساز است:  رسول خدا  صلى الله علیه و آله فرمود: «حُبّى‏ وَ حُبّ أهل‏بیتِى نافِعٌ فى سَبعَة مَواطِنَ اهوالهُنَّ عَظِیمَة: عِندَ الوَفاةِ و فِى القَبرِ و عِندَ النُّشورِ و عِندَ الکِتابِ و عِندَ الحِسابِ و عِند المِیزانِ و عِندَ الصّراطِ» محبّت وعلاقه به من و اهل‏بیتم درهفت‏ ‏جاى بسیارهولناک، کارساز ونجات‏بخش است: 
33. ذکر پاکی واخلاص؛ طایفه مومنین است - امام حسن عسگری (علیه السلام) به حق :پاکی واخلاص؛ مومنین ؛ مخلصین ، خْلَصِینَ اولیاء الله .. حَوَارِیِّینَ لِأَنَّهُمْ کَانُوا مُخْلَصِینَ فِی أَنْفُسِهِمْ وَ مُخْلِصِینَ لِغَیْرِهِمْ مِنْ أَوْسَاخِ الذُّنُوبِ بِالْوَعْظِ وَ التَّذْکِیرِ قَالَ فَقُلْتُ لَهُ فَلِمَ سُمِّیَ النَّصَارَى نَصَارَى قَالَ لِأَنَّهُمْ مِنْ قَرْیَةٍ اسْمُهَا نَاصِرَةُ مِنْ بِلَادِ الشَّامِ نَزَلَتْهَا مَرْیَمُ وَ عِیسَى ع بَعْدَ رُجُوعِهِمَا مِنْ مِصْر... مخلصین   با فتحه لام اصلا به  چرخه گناه آلوده نمی گردند...و مخلصین  به کسره لام افراد مدعی و مومن هستند. من وشما هستیم ان شا الله ذکر خدا قلب را ودرون وبرون  انسان را  اصلاح می کند؛ آباد میکند.
34. اهل ذکر صیقل دهنده سینه‏ها است.: ألذکر نور العقل و حیاة النّفوس و جلاء الصّدور یاد خدا روشن کننده خرد و زنده کننده نفوس و صیقل دهنده سینه‏ها است. ترجمه‏غرر(انصارى)ج 1 ص 87
35.  ذکردر کلمات قصار بابا طاهراست که: الذکر نور المؤمن من و جلاء الصدر. ترجمه‏نهج.. (سپهر) ج 3 ص 1494           
36. یادخدا ونور باطن - جلاء و پرداخت بینایى‏ها، و نور باطن‏هاست. گفتارامیرالمؤمنین(علیه السلا) ج 1 .ص 549
37. روشنی بخش دل یاد خدا- سبحان الله وتعالی  روشنی بخش دل انسان است ..قلب را روشن وآگاه می کند  بازدهی بصیرتی دارد. ظاهر وباطن انسان هم روشن می شود .
38. بینایی افراد با بصیرت گوش داده ولی شنوایی  ندارد سنگین است : نظر، غیر از بصیرت‏ است. در سوره اعراف مى‏خوانیم: «تَراهُمْ یَنْظُرُونَ إِلَیْکَ وَ هُمْ لا یُبْصِرُونَ» مى‏بینى که به تو نگاه مى‏کنند، در حالى که نمى‏بینند. یعنى چشم بصیرت‏ ندارند که حقّ را ببینند.
39. اهل ذکر عاقبت بخیر است :  قدرت  الهی را در جهان هستی نمی بینی فرمانروایی شیطان بر قلب و روان انسان تخم می کند نمونه گام‏هاى شیطان‏ عبارت است از: دوستى با افراد فاسد، شرکت در مجالس آنان، ارتکاب گناهان کوچک، و پس از آن گناهان بزرگ و در نهایت قساوت قلب‏ و بدعاقبتى و پایانى شوم.
40. اهل ذکر بصیر وبیناست : وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذکر ی فَإِنَّ لَهُ مَعِیشَةً ضَنْکاً وَ نَحْشُرُهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ أَعْمى‏ «124» و هر کس از یاد من روى گرداند، پس همانا براى او زندگى تنگ و سختى خواهد بود و ما او را در قیامت نابینا محشور مى‏کنیم.سوره طه، آیه 124

اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم