جلسه  56 بصیرت-   ضرورت آگاهی های سیاسی از نگاه حضرت امیر المومنین علی علیه السلام      

0. @nahjolbalaghehfarzad  یا https://safarzade.blog.ir

بسم الله الرحمن الرحیم      اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم        موانع رشد بصیرت

جلسه ----56- بحث بصیرت وموانع رشد بصیرت  عدم رشد بصیرت در قرآن ونهج البلاغه جلسه  56  

ضرورت آگاهی های سیاسی از نگاه حضرت امیر المومنین علی علیه السلام      

   شنبه25فروردین 1403- 4شوال 1445- 13آوریل 2024

اول تبریک وتسلیت شهادت سر دار سر لشکر زاهدی وقبولی اعمال ماه مبارک رمضان اللَّهُمَّ تَقَبَّلْهُ بِقَبُولٍ‏ حَسَن

.در یک  جمع بندی پیرامون بحث های گذشته بصیرت از نگاه قران ونهج االبلاغه

0. آنچه که در 55جلسه قبل دربیان آمد.
1. بالغ بر60 مورد استفاده از آیات قرآن صورت گرفته
2. بیش از 60 خطبه از نهج البلاغهبهره برداری شده پیرامون موضوعات بحث شده .
3. افزون بر 30 مورد از کتاب غرروالحکم وبحارار الانوار و اصول کافی نمونه آورده شده
4. استفاده از احادیث اهل بیت علیهم السلام  بیش از 40 مورد است.
5. ونیز بیش از 10 مورد از مجموعه های نامه های حضرت علی علیه السلام  
6. بالاخره با کلمات قصار وحکمت آنحضرت علیه السلام  با لغ بر 60 مورد می باشد /
7. خلاصه بحث امروز موضوع ضرورت وآگاهی بصیرت سیاسی است ما در این زمینه از خطبه 10 – خطبه6- خطبه22- خطبه5/25- کلمه های حکمت
8. خطبه137- که آغاز این بحث است شروع می کنیم
9. 1- بصیرت سیاسی خطبه 10 نهج البلاغه مولا یمان علی بن ابیطالب علی علیه السلام ناظر به جنگ جمل است.  ارتباط این خطبه با خطبه 22 و خطبه 137می باشدبصیرت سیاسی هدف اصلی در این خطبه (10) است
10. 2- جنگ جمل قال علی علیه السلام  – أَلَا وَ إِنَ‏ الشيطان‏ قَدْ جَمَعَ‏ حزبهُ وَ اسْتَجْلَبَ خَيْلَهُ وَ رَجِلَهُ وَ إِنَّ مَعِي لَبَصِيرَتِي مَا لَبَّسْتُ عَلَى نَفْسِي وَ لَا لُبِّسَ عَلَيَّ وَ ايْمُ اللَّهِ لَأُفْرِطَنَّ لَهُمْ حَوْضاً أَنَا مَاتِحُهُ لَا يَصْدُرُونَ عَنْهُ وَ لَا يَعُودُونَ إِلَيْه .. آگاه باشيد كه شيطان حزب خود را فراهم ساخته، و سوار و پياده‏اش را فراخوانده، و- به سوى شما- تاخته. حقيقت بينى من با من است، نه حق را از خود پوشيده داشته‏ام، و نه بر من پوشيده بوده است. به خدا سوگند، براى آنان آبگيرى پر كنم كه چون بدان در آمدند، برون شدن نتوانند، و چون برون شدند، خيال بازگشتن در سر نپرورانند.
11. بصیرت سیاسی آگاه باشيد كه شيطان حزب خود را فراهم ساخته،هر که جزء حزب الله نباشد جرء حزب شیطان است
12. 1-چرا حزب شیطان به خاطر جاه طلبی و دنیا خواهی.
13. 2- برای ایجاد تفرقه در امت اسلامی .و روشن کردن آرایش جنگ بین مومن وکافر. چرا حضرت علی علیهم السلام  کلمه قَدْ جَمَعَ‏ حزبهُ – را آوردن ؟ - چونکه قصد طلحه و زبیر با هدف های شیطانی است
14. 3- تنوع لشکریان به دو گروه خیل سواره ولشکر پیاده به شاهدت آیه 6 سوره فاطر - إِنَّ الشيطان لَكُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوًّا إِنَّما يَدْعُوا حزبهُ لِيَكُونُوا مِنْ أَصْحابِ السَّعيرِ (6) حزب شیطان این ویژه گی هارا دارد که شیطان جز با دوزخى كردن مردم راضى نمى‏شود. «يَدْعُوا حزبهُ‏ لِيَكُونُوا مِنْ‏ أَصْحابِ‏ السَّعِيرِ»
15.  4- اگر دشمنى شيطان را جدّى نگيريم، فريب خواهيم خورد. «عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ‏ عَدُوًّا»
16.  5- از برنامه‏ها و تشكّل‏هاى دشمن آگاه باشيم. الشيطان‏ ... يَدْعُوا حزبهُ‏
17. 6- شيطان براى انحراف از مردم كمك مى‏گيرد، ما براى دعوت ديگران به حقّ چه مى‏كنيم؟ الشيطان‏ ... يَدْعُوا حزبهُ‏      دشمن به او بنگرد، «إِنَ‏ الشيطان‏ لَكُمْ‏ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ‏ عَدُوًّا» ديگر آن كه در برابر شرور شيطان، به خداوند پناه ببرد. «وَ إِمَّا يَنْزَغَنَّكَ مِنَ الشيطان نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ» و گرنه شيطان خارجى، «الشيطان سَوَّلَ لَهُمْ» و شيطان درونى، «وَ كَذلِكَ سَوَّلَتْ لِي نَفْسِي» انسان را به هلاكت و نابودى مى‏رسانند.
18. آیه  قران شاهد  بر این مدعا :وَ اسْتَفْزِزْ مَنِ اسْتَطَعْتَ مِنْهُمْ بِصَوْتِكَ وَ أَجْلِبْ عَلَيْهِمْ بِخَيْلِكَ وَ رَجِلِكَ وَ شارِكْهُمْ فِي الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلادِ وَ عِدْهُمْ وَ ما يَعِدُهُمُ الشيطان إِلاَّ غُرُورا.. 64 . الإسراء
19. ابليس، از جنّ است، «كانَ مِنَ الْجِنِّ» ولشكريانى دارد، «وَ جُنُودُ إِبْلِيسَ أَجْمَعُونَ» و سپاه او پياده و سواره، «وَ أَجْلِبْ‏ عَلَيْهِمْ‏ بِخَيْلِكَ‏ وَ رَجِلِكَ‏» و عامل انحراف و سجده نكردنش نيز قياس خاك و آتش بود. خَلَقْتَنِي مِنْ نارٍ وَ خَلَقْتَهُ مِنْ طِينٍ*
20. بصیرت سیاسی قدرت ابليس محدود است. «مَنِ‏ اسْتَطَعْتَ‏»تبليغات فاسد، در انحراف مردم نقش دارد. «بِصَوْتِكَ‏» تهاجم تبليغاتى و فرهنگى دشمن، مقدّم بر تهاجم نظامى است. «صوت» قبل از «خيل» آمده است. «بِصَوْتِكَ‏ أَجْلِبْ‏ عَلَيْهِمْ‏ بِخَيْلِكَ‏»
21. ابليس، هم خود مايه‏ى گمراهى است، «اسْتَفْزِزْ» وهم نيروهاى او. «بِخَيْلِكَ‏» شيوه‏ى شيطان، در كمين نشستن و جلب و ربودن است. «أَجْلِبْ‏» شركت ابليس در مال و فرزند انسان، از آغاز آن شروع مى‏شود و تا لقمه‏ى حرام و مشتبه و زنا ادامه مى‏يابد. «شارِكْهُمْ‏» هر آزادى و اختيارى نشان لطف الهى نيست، گاهى قدرت مانور، نوعى قهر الهى است. «اسْتَفْزِزْ أَجْلِبْ‏ شارِكْهُمْ‏ وَ عِدْهُمْ‏» بستر نفوذ شيطان، آرزوهاى انسان است كه با وعده‏هاى خيالى شيطان تقويت مى‏شود. «عِدْهُمْ‏ وَ ما يَعِدُهُمُ‏ الشيطان‏ إِلَّا غُرُوراً» شيطان، علاوه بر فريب، گناه را توجيه مى‏كند، وعده‏ى دروغ شفاعت مى‏دهد و توبه را به تأخير مى‏اندازد. «وَ ما يَعِدُهُمُ‏ الشيطان‏ إِلَّا غُرُوراً»
22. مردم اهل ایمان باید چشم وگوش خود باز کنند  وَ با بصیرت باشند که در دام شیطان و وسوسه های شیطان نیفتد وگرفتار نشوند ودر حزب او در نیایند نه پیاده ونه سواره او قرار نگیرند
23. محور دوم در بصیرت سیاسی وَ از ویژگی های بیان حضرت است که نه فقط با بیان و زبان و بلکه در عمل قابل دقت می باشد .
24. انسان مومن آگاهی وبصیرت خود را همراه نداشته باشد ضرر کرده وموجب خصران وحسرت است. صعف داشته باشیم به دام شیطان گرفتار آیم  .. فَاسْتَبَقُوا الصِّراطَ فَأَنَّى يُبْصِرُونَ‏ ..

 سرچشمه گمراهی بصیرت سیاسی چند چیز است

25. الف-  عدم بصیر وآگاهی – اگربصیرت و آگاهی نداشت باشد و اقدام نکند ناآگاه به بار می آید وخسر الدنیا والاخره  است .
26. ب – در عین حالیکه آگاهی وبصیرت بدست آورد از هوا وهواپرستی دوری گذیند و حقیقت بین باشد تا در دام شیطان وشیطان صفتان گرفتار و سردر گم نباشد.
27. سوره کهف ‏.آیه 104شاهد بر این مدعا - الَّذينَ ضَلَّ سَعْيُهُمْ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ هُمْ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ يُحْسِنُونَ صُنْعاً (104) جلوه‏كردن دنيا در نظر انسان، گاهى از طريق خيالات شخصى و گاهى از سوى شيطان و گاهى از جانب اطرافيان متملّق صورت مى‏گيرد. از طريق اوهام شخصى: «يَحْسَبُونَ‏ أَنَّهُمْ‏ يُحْسِنُونَ‏ صُنْعاً» و «فَرَآهُ حَسَناً» و از سوى شيطان: «زَيَّنَ لَهُمُ الشيطان أَعْمالَهُمْ» و از طرف اطرافيان متملّق «زُيِّنَ لِفِرْعَوْنَ سُوءُ عَمَلِهِ»
28.  انحراف فكرى و جهل مركّب، (گمراه بودن ولى خود را در راه حقّ ديدن،) از بدترين انحرافات است. «يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ مُهْتَدُونَ» چنانكه در جاى ديگر مى‏خوانيم: «قُلْ هَلْ نُنَبِّئُكُمْ بِالْأَخْسَرِينَ أَعْمالًا. الَّذِينَ‏ ضَلَ‏ سَعْيُهُمْ‏ فِي‏ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ هُمْ‏ يَحْسَبُونَ‏ أَنَّهُمْ‏ يُحْسِنُونَ‏ صُنْعاً»انسان گاه چنان دچار خيالات مى‏شود كه تصور مى‏كند، برتر از ديگران است و عاقبتش بهتر از ديگران مى‏باشد. «تَصِفُ أَلْسِنَتُهُمُ الْكَذِبَ أَنَّ لَهُمُ الْحُسْنى‏» اين افراد در آيات ديگر نيز چنين معرّفى شده‏اند: «يَحْسَبُونَ‏ أَنَّهُمْ‏ يُحْسِنُونَ‏ صُنْعاً» و «لَئِنْ رُجِعْتُ إِلى‏ رَبِّي إِنَّ لِي عِنْدَهُ لَلْحُسْنى‏»
29. جیم : جهل و تعصّب، «يَحْسَبُونَ‏ أَنَّهُمْ‏ يُحْسِنُونَ‏ صُنْعاً» الَّذِينَ‏ ضَلَ‏ سَعْيُهُمْ‏ فِي‏ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ هُمْ‏ يَحْسَبُونَ‏ أَنَّهُمْ‏ يُحْسِنُونَ‏ صُنْعاً كسانى كه اعتقادات صحيحى ندارند و از پندارهاى باطل خود پيروى مى‏كنند، تنها در يك عمل خسارت نمى‏كنند، بلكه در همه‏ى برنامه‏ها زيان مى‏بينند. زيرا معيار ارزش هر كارى انگيزه‏ى درست آن است و قرآن نيز با تعابيرى همچون: أَ حَسِبَ يَحْسَبُونَ‏، لا يَحْسَبَنَّ، أَ فَحَسِبْتُمْ و ... از حسابگرى‏هاى متّكى به خيال و پندار بى‏اساس، انتقاد كرده است.
    • هيچ عملى محو نمى‏شود، گرچه به نظر گم مى‏شود. «ضَلَ‏ سَعْيُهُمْ‏»
    • تكيه بر خيال نكنيم و واقع‏گرا باشيم. «يَحْسَبُونَ‏»
30. دال: كسانى كه منحرفند، و گمان مى‏كنند راه درست مى‏روند. «الَّذِينَ‏ ضَلَ‏ سَعْيُهُمْ‏ فِي‏ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ هُمْ‏ يَحْسَبُونَ‏ أَنَّهُمْ‏ يُحْسِنُونَ‏ صُنْعاً»
    • كارهاى كسانى كه قرآن در مورد آنان مى‏فرمايد: آنان خيال مى‏كنند ارزشى دارند و كارشان خوب است. «يَحْسَبُونَ‏ أَنَّهُمْ‏ يُحْسِنُونَ‏ صُنْعاً»
31. ذال – شبکه نفوذ - . انسان را به هر دلیل مادی هوا و هوس نفسی نیاز به غیر الهی مانند جن در او نفوذ کند در این صورت تسلیم اوامر او شود واو را تسخیر میکند.مثل فتنه های انقلاب اسلامی .نباید هیچ یک از این  مورد در وجود آنحضرت و یک رهبر سیاسی جامعه  راه ناشته باشد بدلیل آنکه تمام در ب های خطا وانحراف را از درون وبیرون به روی وسوسه گران ببندد وبا هوشیاری وبصیرت کامل امیخته به به تقوا حقیقت را آنچنان که هست در پی داشته ودر سایه آن راه پیشرفت وشکوفایی را هموار گردند.
32. 1- بصیرت رهبر سیاسی جامعه .7- بعضی از شارحان نهج البلاغه پیرامون این جمله حضرت فرمودند_ َ إِنَ‏ مَعِي‏ لَبَصِيرَتِي مَا لَبَّسْتُ عَلَى نَفْسِي‏ در رابطه طلحه وزبیر فرمودند –ایشان به همان بصیرتی است که فرمودند - با آن رسول خدا را شناخته ودر تمام حوادث در عصر او ودر کنار پیامبر بودم این بصیرت همان بصیرت است اشاره به این آیه است قُلْ هذِهِ سَبيلي‏ أَدْعُوا إِلَى اللَّهِ عَلى‏ بَصيرَةٍ أَنَا وَ مَنِ اتَّبَعَني‏ وَ سُبْحانَ اللَّهِ وَ ما أَنَا مِنَ الْمُشْرِكينَ (یوسف/108)
33. 2-  بصیرت رهبر سیاسی جامعه دعوت كننده به توحيد با توده مردم فرق دارد، همان گونه كه در دو آيه قبل گفتيم توده‏ى مردم غالباً ايمانشان آلوده به شرك است؛ «وَ ما يُؤْمِنُ أَكْثَرُهُمْ بِاللَّهِ إِلَّا وَ هُمْ مُشْرِكُونَ» امّا مبلغ آسمانى بايد بتواند بگويد: «وَ ما أَنَا مِنَ‏ الْمُشْرِكِينَ‏» راه انبيا، روشن و در معرض شناخت وديد همگان است. «هذِهِ‏ سَبِيلِي‏» پيمايندگان راه حقّ بايد مواضع خود را با صراحت و بدون ترس بيان و اعلام كنند. «هذِهِ‏ سَبِيلِي‏»* دعوت رهبر بايد به سوى خدا باشد، نه به سوى خود. «أَدْعُوا إِلَى‏ اللَّهِ‏» رهبر بايد بصيرت كامل داشته باشد. «عَلى‏ بَصِيرَةٍ» مردم را چشم بسته و بدون آگاهى نبايد به انجام كارى ترغيب كرد. «عَلى‏ بَصِيرَةٍ»* پيروان پيامبر بايد هر كدام مبلغى باشند كه با بصيرت و آگاهى مردم را به سوى خدا دعوت كنند. أَدْعُوا إِلَى‏ اللَّهِ‏ ... أَنَا وَ مَنِ‏ اتَّبَعَنِي‏- محور تبليغ، تنزيه خداوند از هرگونه شرك وشريك است. «سُبْحانَ‏ اللَّهِ‏» مبلّغان دينى بايد افرادى خالص ومخلص باشند. «ما أَنَا مِنَ‏ الْمُشْرِكِينَ‏» توحيد ونفى شرك، اساس دين اسلام مى‏باشد. «أَدْعُوا إِلَى‏ اللَّهِ‏، ما أَنَا مِنَ‏ الْمُشْرِكِينَ‏»
34. و نیز بصیرت رهبر سیاسی انبیا : الف: انبيا. «أَدْعُوا إِلَى‏ اللَّهِ‏»، «وَ الرَّسُولُ يَدْعُوكُمْ»، «داعِياً إِلَى اللَّهِ بِإِذْنِهِ» راه انبيا همان راه خداست. (به جاى «سبله» فرمود: «سُبُلَنا» چنانكه در جاى ديگر مى‏فرمايد: «قُلْ‏ هذِهِ‏ سَبِيلِي‏ أَدْعُوا إِلَى‏ اللَّهِ‏ عَلى‏ بَصِيرَةٍ»
35. دعوت‏كننده را رسول خدا مى‏داند. «أَدْعُوا إِلَى‏ اللَّهِ‏ عَلى‏ بَصِيرَةٍ» بنابراين بايد از احسن گفته‏ها پيروى كرد كه دعوت به خداست و بهترين دعوت به خدا، دعوت پيامبر اوست، پس پيروى از احسن، يعنى پيروى از وحى ودعوت‏هاى رسول خدا صلى الله عليه و آله.
36. تبليغ دين، مخصوص پيامبر نيست. جاءَ بِالصِّدْقِ ... أُولئِكَ (كلمه‏ى «أُولئِكَ» آمده نه «هو»). چنانكه در جاى ديگر مى‏فرمايد: «أَدْعُوا إِلَى‏ اللَّهِ‏ عَلى‏ بَصِيرَةٍ أَنَا وَ مَنِ‏ اتَّبَعَنِي‏» من و هركس از من تبعيت كند، با بينايى به سوى خدا مى‏خوانم.
37. خداوند بصير است. «كانَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصِيراً»* رسول خدا نيز بصير است. «أَدْعُوا إِلَى‏ اللَّهِ‏ عَلى‏ بَصِيرَةٍ» قرآن نيز كتاب بصيرت است. «هذا بَصائِرُ»
38. بگو ای پیامبر این راه من است با قوای را بزمان خود را داشت باشند وبصیرت تمام وکامل مردم را به سوی خدا دعوت می کنم
39. حدیث قال رضا علیه السلام  ٍعَنْ أَبِي الْحَسَنِ الرِّضَا علیه السلام أَنَّهُ قَالَ‏ لَنَا أَعْيُنٌ‏ لَا تُشْبِهُ أَعْيُنَ النَّاسِ‏ وَ فِيهَا نُورٌ لَيْسَ‏ لِلشيطان فِيهِ شِرْك‏- محمّد بن مقرن از حضرت رضا علیه السلام نقل كرد كه فرمود ما داراى چشمهائى هستيم كه شبيه چشم مردم نيست و نورى در چشم ما است كه شيطان نميتواند در آن رخنه كند.
40. بصیرت سیاسی جمع بندی در یک کلام بر رهبری ورسولان حکومت اسلامی لازم است که آگاهی در بصیرت جامع ومانع براساس تفوای داشته باشند جامعه را بسوی قله های پیروزی گسیل وهدایت کنند.
41. حرکت و تلاش را بر مبنی برنامه های الهی وبدانند همیشه پیروز هستند و ما پیروز هستیم وهیچ شکی در کار نیست.

اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم