جلسه93 - -بحث بصیرت  وآگاهی وجدان بصیرت   وجدان انسان بصیر - بَلِ‏ الْإِنْسانُ‏ عَلى‏ نَفْسِهِ‏ بَصِيرَةٌ

سایت : پایگاه شخصی حسین صفرزاده -https://hosein128.ir/

نهج البلاغه فرزاد -@nahjolbalaghehfarzad 

وبلاگ صفرزاده-  https://safarzade.blog.i

شنبه -مدرسه صدر بازار ساعت هفت ونیم صبح --استاد سالک  

مولود حضرت امام جواد علیه السلام  بر شما مبارک- 28/ 4/ 404 برابر 23 محرم 1448

جلسه93 - -بحث بصیرت  وآگاهی وجدان بصیرت   در قران ونهج البلاغه - موضوع جلسه ضرورت بصیرت   سیاسی اجتماعی از نگاه حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام  بصرو نظر و استبصر- بصیرت  صدق رمزاصلی پیروزی -

بسم الله الرحمن الرحیم  الحمد لالله رب العالمین

اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم

اللهمَّ کُن لولیَّک الحُجةِ بنِ الحَسَنِ صَلَواتُکَ عَلَیهِ وَ عَلی ابائهِ فی هذهِ السّاعةِ، وَ فی کُلّ ساعَة وَلیّا وَ حافظاً وقائِداً وَ ناصِراً وَ دَلیلاً وَ عَیناً حَتّی تُسکِنَهُ اَرضَکَ طَوعاً وَ تُمَتّعَهُ فیها طَویلاً

الّلهُمّ انصر الاسلام و المسلمین، وانصر جیوش المسلمین، و اخذل الکفّار والمعاندین و المنافقین، والیهود والظالمین و استغفرالله‌ لى و لکم. اللهم احفظ وانصر قائدنا الخامنه ائ اللهم انصر من نصره واخذل من خَذَلَهُ

0. عزاداری های این ماه محرم  مورد قبول حضرت حق واقع شود انشا الله - سر قیام = قیام امام حسین (علیه السلام) یک حرکت گسترده و عمیق با اهداف متعددی بود که در رأس آنها احیای دین اسلام، مبارزه با ظلم و ستم و احقاق حق و عدالت قرار داشت. ایشان برای زنده نگه داشتن ارزش های اسلامی و جلوگیری از بدعت ها و تحریف ها در دین، در برابر حکومت یزید قیام کردند. – اهداف قیام امام حسین (علیه السلام): احیای حق و عمل به احکام الهی:  امام حسین (علیه السلام) با قیام خود، به دنبال احیای حق و عمل به احکام و واجبات الهی بودند که در زمان حکومت یزید مورد غفلت و فراموشی قرار گرفته بودند.
1. وجدان انسان بصیر - بَلِ‏ الْإِنْسانُ‏ عَلى‏ نَفْسِهِ‏ بَصِيرَةٌ «قیامت/14» وجدان انسان بهترين شاهد عليه او در دادگاه قيامت است. بلکه انسان خودش از هرچند ( در ظاهر) برای خودش است  از طرف دیگر انسان بهترین داور برای خودش می باشد  هر چند که می تواند برای خودش هم عذر هایی بتراشد.- قران مى‏گويد: انسان بر خودش بصير است يعنى انسان مى‏داند چه كاره است. گرچه عذر تراشى مى‏كند اما مى‏داند چه كاره است. يعنى انسان ممكن است سر خود كلاه بگذارد اما از توجيهات نمى‏توان گذشت.
2. فرض سر قاضى هم كلاه رفت، فرض مى‏كنيم سر يعقوب را هم كلاه گذاشتى، پيراهن يوسف را آوردى و گفتى گرگ او را دريد، بعد چه خواهى كرد؟ مى‏توانى سر وجدان را هم كلاه بگذارى؟ «بَلِ‏ الْإِنْسانُ‏ عَلى‏ نَفْسِهِ‏ بَصيرَه‏ اهم مطالب این بحث را – که آگاهی انسان از خودش است - پیرامون چند وجه مشود بیان کرد
3. آگاهی انسان ازخود= خود انسان می داند چند مرده حلاج است در توانایی – د رعلم – درصنعت – در آمادگی – در ارزش وقیمت خود- يعنى اگر خربزه فروش آيت الله شد دير يا زود لو مى‏رود.گرچه كارت را توجيه بكنى، اماخودت هم مى‏دانى خلاف است.
4. وجدان بیدار انسان - دلیل قرانی –-«بَلِ‏ الْإِنْسانُ‏ عَلى‏ نَفْسِهِ‏ بَصيرَه - دلیل قرانی  و آیه بیست سوره فصلت – حَتَّى إِذا ما جاؤُها شَهِدَ عَلَيْهِمْ سَمْعُهُمْ وَ أَبْصارُهُمْ وَ جُلُودُهُمْ بِما كانُوا يَعْمَلُونَ (فصلت/20) هنگامى كه به دوزخ رسند، گوش و چشم و پوست بدن آنان به گناهانى كه انجام داده‏اند، گواهى دهند.گواهی اعضاء بدن  -سوره‏ى يس مى‏خوانيم: «الْيَوْمَ نَخْتِمُ عَلى‏ أَفْواهِهِمْ وَ تُكَلِّمُنا أَيْدِيهِمْ وَ تَشْهَدُ أَرْجُلُهُمْ بِما كانُوا يَكْسِبُونَ» در آن روز بر دهان كافران مهر خموشى زنيم و دست‏هايشان با ما سخن گويند و پاهايشان به آنچه كرده‏اند گواهى دهند.
5. آگاهى وجدان،- آگاهی انسان از طریق فرشتهگان -ايمان داشته باشيم به حضور خدا، به آگاهى‏ پيغمبر، به آگاهى اهل بيت، به آگاهى فرشته‏، به آگاهى وجدان، به شهادت اعضاء، به آگاهى زمان -خود نگری = اعمال خود را برای خود مربی عرضه بداری - عفّت و پاكى، ناپاكان را رسوا مى‏كند. «و لقد راودته عن‏ نفسه‏»*
6. انسان نسبت بخودش بينا - آیه 4 اسراء - أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلى‏ غَسَقِ اللَّيْلِ وَ قران‏ الْفَجْرِ إِنَّ قران‏ الْفَجْرِ كانَ مَشْهُوداً (78)- 56 مرتبه کلمه قران در قران آمده است
7. حدیث : قال الصادق علیه السلام فی مجمع البیان جلد 10 ص 396- بَلِ الْإِنْسانُ عَلى‏ نَفْسِهِ بَصِيرَةٌ إِنَّ السَّرِيرَةَ إِذَا صَلَحَتْ‏ قَوِيَتِ الْعَلَانِيَة- و خداى متعال مى‏فرمايد: «بلكه انسان نسبت بخودش بينا است». هر گاه باطن اصلاح شود، ظاهر نيز نيك و نيرومند مى‏گردد. همانگون که خداوند سبحان می فرمایند بلکه انسان به خودش آگاه وبصیر است .
8. وجدان انسان بصیر - انسان صالح گردد ظاهرا وبا طنا تقویت می شود. حدیث – قال علی علیه السلام خطبه 176- مقدمه این خطبه – اندرز گرفتنه از خداوند است – انْتَفِعُوا بِبَيَانِ‏ اللَّهِ‏ وَ اتَّعِظُوا بِمَوَاعِظِ اللَّهِ وَ اقْبَلُوا نَصِيحَةَ اللَّه‏ - خطبه شرح مشروحی دارد در هشت قسمت یا هشت بخش است که انسان برای رشد بصیرت از قرآن اندز والگو بگیرد . - على علیه السلامفرمود:
9. 1-بخش اول - موعظه القران‏ - از كسى اطاعت كنيد كه نمى‏توانيد از او معذرت بخواهيد، زيرا او همه چيز را مى‏داند: ُ انْتَفِعُوا بِبَيَانِ‏ اللَّهِ‏ وَ اتَّعِظُوا بِمَوَاعِظِ اللَّهِ وَ اقْبَلُوا نَصِيحَةَ اللَّه‏  ...
10. 2- بخش دوم- فضل القران‏ وَ اعْلَمُوا أَنَّ هَذَا الْقران هُوَ النَّاصِحُ الَّذِي لَا يَغُشُّ - از على (علیه السلام) نقل شده است: بدانيد اين قران همان نصيحتگرى است كه خيانت نمى‏كند و هدايتگرى كه گمراه نمى‏سازد و سخنرانى كه دروغ نمى‏گويد. هيچ كس با اين قران همنشين نشد مگر اينكه با فزونى يا كاهشى از نزد آن برخاست: هدايتش فزونى يافت يا از نادانيش كاسته شد
11. 3-بخش سوم- الحث على العمل‏ - الْعَمَلَ الْعَمَلَ ثُمَّ النِّهَايَةَ النِّهَايَةَ وَ الِاسْتِقَامَةَ الِاسْتِقَامَةَ ثُمَّ الصبر - عمل را فراموش نكنيد و تا مى‏توانيد كار كنيد، و از كارهاى زشت دست برداريد و خود را به گناه آلوده نكنيد، و راه راست را در پيش گيريد و مستقيم باشيد صبر و شكيبائى را پيشه كنيد و پرهيزكارى را از دست ندهيد، شما پايانى داريد و به پايان خود توجه داشته باشيد.
12. 3- بخش چهارم –ضروره  السیطره علی اللسان ثُمَّ إِيَّاكُمْ وَ تَهْزِيعَ الْأَخْلَاقِ وَ تَصْرِيفَهَا وَ اجْعَلُوا اللِّسَانَ وَاحِداً - سپس مواظب باشيد كه اخلاق نيكو را در هم نكشيد و به رفتار ناپسند مبدّل نسازيد.زبان و دل را هماهنگ كنيد. مرد بايد زبانش را حفظ كند، زيرا همانا اين زبان سركش، صاحب خود را به هلاكت مى‏اندازد. به خدا سوگند، پرهيزكارى را نديده‏ام كه تقوا براى او سودمند باشد مگر آن كه زبان خويش را حفظ كرده بود، و همانا زبان مؤمن در پس قلب او، و قلب منافق از پس زبان اوست. زيرا مؤمن هر گاه بخواهد سخنى گويد،نخست مى‏انديشد، اگر نيك بود اظهار مى‏دارد، و چنانچه ناپسند، پنهانش مى‏كند،
13. 5-بخش پنجم - تحريم البدع‏ وَ اعْلَمُوا عِبَادَ اللَّهِ أَنَّ الْمُؤْمِنَ يَسْتَحِلُّ الْعَامَ مَا اسْتَحَلَّ عَاما-تحریم از بدعت - اى بندگان خدا! آگاه باشيد مؤمن كسى است كه حلال خدا را هم اكنون حلال، و حرام خدا را هم اكنون حرام بشمارد، و آنچه را مردم با بدعت‏ها تغيير دادند، چيزى از حرام را حلال نمى‏كند، زيرا حلال همان است كه خدا حلال كرده و حرام همان چيزى است كه خدا حرام شمرده است.
14. 6-بخش- حضایص القران‏ -[فَإِنَ‏] وَ إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ لَمْ يَعِظْ أَحَداً بِمِثْلِ هَذَا الْقران فَإِنَّه‏- همانا خداوند سبحان كسى را به چيزى چون قران پند نداده است، كه قران ريسمان استوار خدا، و وسيله ايمنى بخش است.در قران بهار دل، و چشمه‏هاى دانش است، براى قلب جلايى جز قران نتوان يافت، بخصوص در جامعه‏اى كه بيدار دلان در گذشته و غافلان و تغافل كنندگان حضور دارند.
15. 7-بخش- انواع الظلم‏أَلَا وَ إِنَّ الظُّلْمَ ثَلَاثَةٌ فَظُلْمٌ لَا يُغْفَرُ وَ ظُلْمٌ لَا يُتْرَكُ وَ ظُلْمٌ مَغْفُورٌ لَا يُطْلَب‏-7 اقسام ظلم و ستم‏ - آگاه باشيد كه ظلم بر سه قسم است، ظلمى كه نابخشودنى است، و ظلمى كه بدون مجازات نمى‏ماند، و ظلمى كه بخشودنى و جبران شدنى است،
16. 8- بخش- بپردازید بعيب خود- لزوم الطاعة - يَا أَيُّهَا النَّاسُ طُوبَى لِمَنْ شَغَلَهُ عَيْبُهُ عَنْ عُيُوبِ النَّاسِ 52- نهج البلاغه (ج 1 ص 353) در خطبه‏اى فرمود: ايا مردم: خوشا بر كسى كه بپردازد بعيب خود از عيب ديگران از مردم، و خوشا بر كسى كه در خانه‏اش بماند، و خوراكش بخورد، و بطاعت پروردگارش بپردازد، و بر گناهش بگريد، و بخود اندر باشد و مردم از او در آسايش باشند و آزار نبينند.
17. رابطه نهج البلاغه وقران , تفسیرآیات وآگاهی وبصیرت بخش سوم وششم در این زمینه بحث های ریزی رامورد مطالعه وفهم وعمل می توان قرار داد.بیان نسخه شفا بخش آسمانی وکتاب که درآن جمع است .با رشد انسانی در همه ابعاد پنج صفت مهم را بیان می کند . إِنَ‏ هَذَا الْقران‏ هُوَ النَّاصِحُ الَّذِي لَا يَغُشُّ وَ الْهَادِي الَّذِي لَا يُضِل‏-- إِنَ‏ هذَا الْقران‏ يَهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ‏.- إِنَ‏ هذَا الْقران‏ يَهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ وَ يُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِينَ‏.- أَنَ‏ هَذَا الْقران‏ فِيهِ مَصَابِيحُ النُّورِ- ِ إِنَ‏ هَذَا الْقران‏ لَيْسَ مِنْ جِنْسِ كَلَامِ الْبَشَر
18. وجدان انسان بصیر - از على (علیه السلام) نقل شده است: بدانيد - اين قران همان نصيحتگرى است كه خيانت نمى‏كند و هدايتگرى كه گمراه نمى‏سازد و سخنرانى كه دروغ نمى‏گويد. هيچ كس با اين قران همنشين نشد مگر اينكه با فزونى يا كاهشى از نزد آن برخاست: هدايتش فزونى يافت يا از نادانيش كاسته شد ... والهدی الذی لا یضل و الهادي الّذي لا يضلّ و المحدّث‏ الّذي‏ لا يكذب‏-
19. نتیجه اول از قرآن برای فرد وحکومت خط ومشی را تعین می کند - در جمله اول ودوم وسوم مجموعا اشاره بر این حقیقت شده است که – یک راهنمای خوب وهدایتگر این حاکم حکمرانی – مدیران – معلمان – پدران مادران م ...)   کسی که دروغ نمی گوید – غش وخیانت نمی کند – گرفتار گمراهی نمیشود تا سبب انحراف دیگران گردد.
20. انسان بصیر و توجه به  دوآفت – الف ممکن است کسی راه وچاه بخوای بشناسد اما به مخاطب خود راست نگوید وبا با آنها را بفریبد .باء - ممکن است راستگو ومورد تایید باشد ولی راه را پیدانکند . در حالی که قران چنین نیست – وحی الهی است .که از علم بی پایان حق سرچشمه گرفته است . نه دوروغی درآن راه دارد ونه غش وخیانتی –چون خدا از همه گان بی نیاز است و بر همهگان مشفق است.
21. بخش چهارم -  زیاده ویا نقصانی در آن نیست - وما جا یک هدا القران احد الا قام عند بزیاده  اونقصان – هذا القران أحد إلّا قام عنه بزيادة أو نقصان: زيادة في هدى أو نقصان من عمى ... الخبر. هیچ کس درکنار این قران ننشته جز اینکه از کنار آن زیاده یا نقصانی دریافت نکرده زیادتی در هدایت ونقصان در کو ردل ها و جهالت  قران من فاقه مولا لا خد وقران من غنی هیچ کس با داشتن قران فقر وبیچارگی ندارد .
22. وجدان انسان بصیر - هیچ کس بدون آن غنا وبی نیازی نخواهد داشت . و بدانيد كه اين قرآن پندگويى است كه فريب ندهد، وَ اعْلَمُوا أَنَّ هَذَا الْقُرْآنَ هُوَ النَّاصِحُ الَّذِي لَا يَغُشُّ

و راهنمايى است كه گمراه نكند، وَ الْهَادِي الَّذِي لَا يُضِلُّ

و حديث خوانى است كه دروغ نگويد، وَ الْمُحَدِّثُ الَّذِي لَا يَكْذِبُ

و كسى با قرآن ننشست جز كه چون برخاست افزون شد وَ مَا جَالَسَ هَذَا الْقران أَحَدٌ إِلَّا قَامَ عَنْهُ بِزِيَادَةٍ

يا از وى كاست: افزونى در رستگارى، أَوْ نُقْصَانٍ زِيَادَةٍ فِي هُدًى

و كاهش از كورى- و دل بيمارى-، أَوْ نُقْصَانٍ مِنْ عَمًى

و بدانيد كسى را كه با قرآن است نياز نباشد، وَ اعْلَمُوا أَنَّهُ لَيْسَ عَلَى أَحَدٍ بَعْدَ الْقران

و بى‏قرآن بى‏نياز نباشد. مِنْ فَاقَةٍ وَ لَا لِأَحَدٍ قَبْلَ الْقران مِنْ غِنًى

پس بهبودى خود را از قرآن بخواهيد، فَاسْتَشْفُوهُ مِنْ أَدْوَائِكُمْ

و در سختيها از آن طلب يارى نماييد، وَ اسْتَعِينُوا بِهِ عَلَى لَأْوَائِكُمْ

كه قرآن بزرگترين آزار را موجب بهى است فَإِنَّ فِيهِ شِفَاءً مِنْ أَكْبَرِ الدَّاءِ

و آن كفر و دورويى و بيراهه شدن و گمرهى است. وَ هُوَ الْكُفْرُ وَ النِّفَاقُ وَ الْغَيُّ وَ الضَّلَالُ

پس از خدا بخواهيد به وسيلت قرآن، و بدان روى آريد ِن فَاسْأَلُوا اللَّهَ بِهِ وَ تَوَجَّهُوا إِلَيْهِ

به دوستى آن، و به قرآن خيرى بخواهيد از آفريدگان، بِحُبِّهِ  وَ لَا تَسْأَلُوا بِهِ خَلْقَهُ

كه بندگان روى به خدا نكردند با وسيلتى مانند قرآن، إَّهُ مَا تَوَجَّهَ الْعِبَادُ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى بِمِثْلِهِ

و بدانيد كه قرآن ميانجيى پذيرفته است، و گوينده‏اى گواهى شده. وَ اعْلَمُوا أَنَّهُ شَافِعٌ مُشَفَّعٌ وَ قَائِلٌ مُصَدَّقٌ

هر كه را روز رستاخيز قرآن ميانجى شود، بپذيرند، و آن را كه سعايت كند، گواهيش به زيان او گيرند. وَ أَنَّهُ مَنْ شَفَعَ لَهُ الْقران يَوْمَ الْقِيَامَةِ شُفِّعَ فِيهِ وَ مَنْ مَحَلَ بِهِ الْقران يَوْمَ الْقِيَامَة

23. وجدان انسان بصیر به هدایت های قران برای فردی که انس عمیق وبا بصیرت  با قران دارد عبارت است از الف : هم نشینان با قران همیشه وپیوسته در دو طریق بر اساس اندیشه و تفکرعمیق شدن در آیات هستند تا بسوی بهره بردن در ابعاد زندگی را دریابند.هم نشین با قران همیشه برمعلومات  وشخصیت  او افزون وزیاده میشود . واز خطا ها واشتباهات  وگمراهی  وانحراف او کاسته می گردد. باء- اینکه قران سرمایه ای است عظیم که هر کس وهر جامعه ای از آن بهره یرد ودستوارتش را عمل کند گرفتارفقر مادی ومعنوی هم نمی شود
24. آنهایی که به قران پشت کرده اند  علاوه بر گرفتارشدن فقرمعنوی به فقر مادی هم ومقدمات سقوط انها فراهم می شود.
25. هشدارحضرت علی علیه السلام در نامه 47  - در مقدمه می فرمایند ممکن است افرادی در جهان به تعلیمات  اسلام عمل کنند و تجاوز به حقوق دیگران نکند ؛ این افرادبهمان اندازه شاهد موفقیت وپیشرفت وپیروزی خواهند بود .
26. در قران چیزی است که حضرت فرموده الله الله فی القران لا... نکند دیگران در عمل به قران از شما پیشی گذینند   
27. الله الله در باره قران مبادا ديگرى در باره عمل بآن بر شما سبقت بگيرد. الله الله‏ فِي‏ الْقران‏- فَلَا يَسْبِقَنَّكُمْ إِلَى الْعِلْمِ بِهِ غَيْرُكُمْ-
28. الله الله در باره همسايگان پيامبر اكرم در باره آنها سفارش ميكرد پيوسته از همسايگان نام مى‏برد بطورى كه ما خيال كرديم بزودى حكم ارث بردن آنها از يك ديگر تشريع خواهد شد. الله الله فِي جِيرَانِكُمْ- فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص أَوْصَى بِهِمْ- مَا زَالَ يُوصِي بِهِمْ حَتَّى ظَنَنَّا أَنَّهُ سَيُوَرِّثُهُمْ-
29. الله الله در باره خانه خدا تا زنده هستيد نبايد خالى از شما باشد اگر رها شود بشما توجهى نخواهد شد. و كمترين بهره‏اى كه مى‏برد زائر بيت الله اينست كه گناهان گذشته‏اش بخشيده مى‏شود. الله الله فِي بَيْتِ رَبِّكُمْ فَلَا يَخْلُو مِنْكُمْ مَا بَقِيتُمْ- فَإِنَّهُ إِنْ تُرِكَ لَمْ تُنَاظَرُوا- وَ أَدْنَى مَا يَرْجِعُ بِهِ مَنْ أَمَّهُ أَنْ يُغْفَرَ لَهُ مَا سَلَفَ-
30. الله الله در باره زكات خشم خدا را فرومى‏نشاند. الله الله فِي الزَّكَاةِ- فَإِنَّهَا تُطْفِئُ غَضَبَ رَبِّكُمْ-
31. الله الله در باره نماز، نماز بهترين عمل و پايه دين شما است. الله الله فِي الصَّلَاةِ- فَإِنَّهَا خَيْرُ الْعَمَلِ إِنَّهَا عِمَادُ دِينِكُمْ-
32. الله الله در باره روزه ماه رمضان. روزه ماه رمضان سپر از آتش است. الله الله فِي صِيَامِ شَهْرِ رَمَضَانَ- فَإِنَّ صِيَامَهُ جُنَّةٌ مِنَ النَّارِ-
33. الله الله در باره فقرا و مساكين آنها را در معاش و زندگى خود شريك سازيد. الله الله فِي الْفُقَرَاءِ وَ الْمَسَاكِينِ- فَشَارِكُوهُمْ فِي مَعَايِشِكُمْ-
34. الله الله در مورد جهاد با اموال و جانها و زبانتان. الله الله فِي الْجِهَادِ بِأَمْوَالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ وَ أَلْسِنَتِكُمْ- فَإِنَّمَا يُجَاهِدُ رَجُلَانِ إِمَامٌ هُدًى- أَوْ مُطِيعٌ لَهُ مُقْتَدٍ بِهُدَاهُ- جهادكننده دو نفرند 1- امام و رهبر واقعى. 2- پيرو و مطيع او كه از هدايت امام خود پيروى ميكند.مواعظ امامان عليهم السلام-ترجمه جلد هفدهم بحار، ص: 95
35. الله الله در باره خانواده و بازماندگان پيامبرتان مبادا بآنها ستم شود با بودن شما و قدرت داشتن از جلوگيرى ستم. الله الله فِي ذُرِّيَّةِ نَبِيِّكُمْ- لَا تُظْلَمَنَّ بَيْنَ أَظْهُرِكُمْ- وَ أَنْتُمْ تَقْدِرُونَ عَلَى الْمَنْعِ عَنْهُمْ-
36. الله الله در باره اصحاب پيامبرتان آنها كه موجب بدعت در دين نشده‏اند و پناه براى بدعت‏گزارى نگرديده‏اند.
37. پيامبر اكرم صلى اللَّه عليه و آله سفارش آنها را نموده و لعنت كرده بدعتگزاران اصحاب و سايرين را و پناه دهنده بدعتگزاران را. الله الله فِي أَصْحَابِ نَبِيِّكُمُ- الَّذِينَ لَمْ يُحْدِثُوا حَدَثاً وَ لَمْ يَأْوُوا مُحْدِثاً- فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله أَوْصَى بِهِمْ- وَ لَعَنَ الْمُحْدِثَ مِنْهُمْ وَ مِنْ غَيْرِهِمْ- وَ الْمُؤْوِيَ لِلْمُحْدِثِينَ-
38. الله الله در باره زنان و بردگان و كنيزان آخرين سفارشى كه پيامبر اكرم (صل الله علیه وآله وسلم) نمود اين بود كه فرمود شما را سفارش ميكنم در مورد دو دسته از ناتوانان زنان و كنيزان. الله الله فِي النِّسَاءِ وَ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ- فَإِنَّ آخِرَ مَا تَكَلَّمَ بِهِ نَبِيُّكُمْ أَنْ قَالَ- أُوصِيكُمْ بِالضَّعِيفَيْنِ- النِّسَاءِ وَ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ- الصَّلَاةَ الصَّلَاةَ الصَّلَاةَ- لَا تَخَافُوا فِي اللَّهِ لَوْمَةَ لَائِمٍ- يَكْفِكُمْ مَنْ أَرَادَكُم‏
39. نماز، نماز، نماز، مبادا بترسيد از سرزنش سرزنش‏كنندگان. خداوند، دفاع ميكند از جانب شما نسبت به كسانى كه اراده بدى نسبت بشما داشته باشند و ستم روا دارند. بمردم حرف خوب بزنيد همان طورى كه خدا شما را امر كرده امر بمعروف و نهى از منكر را رها نكنيد كه خداوند مردمان شرور را بر شما مسلط خواهد كرد بعد دعا ميكنيد و مستجاب نميشود.
40. پسرم، هرگز ارتباط و هماهنگى و گذشت و بخشش و سبقت گرفتن در كارهاى نيك را از دست ندهيد مبادا قطع رابطه و بى‏اعتنائى و بى‏توجهى به گرفتارى ديگران و اختلاف را از پيش بگيريد. كمك كنيد بكار نيك و پرهيزكارى مبادا كمك بگناه و ستم نمائيد.از خدا بپرهيزيد خداوند سخت كيفر ميگيرد، خداوند شما خانواده را حفظ كند و پيامبرتان را در مورد شما نيز حفظ كند. شما را بخدا مى‏سپارم و به همه شما سلام دارم. رحمت و بركت خدا بر شما باد پيوسته ميگفت: لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ‏ تا از دنيا مواعظ امامان عليهم السلام-
41. اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم