جلسه 3-22 مبادی رشد  بصیرت در قرآن و نهج البلاغه .. رشد بصیرت فطرت دعا است. -استاد سالک 

جلسه 3-22 مبادی رشد  بصیرت در قرآن و نهج البلاغه .. رشد بصیرت فطرت دعا است.

مبادی رشد بصیرت در قرآن ونهج البلاغه -

 اولین خواستگاه بصیرت در فطرت  دعا /12/ 13401

 شغبان—1445 حوزه علمیه اصفهان مدرسه صدر بازار-استاد سالک                                                  

@nahjolbalaghehfarzad  یا https://safarzade.blog.ir 

بسم الله الرحمن الرحیم

اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم

ایام میلاد میلاد حضرت امام سوم حسین علیه السلام و حضرت ابوالفصل العباس علیه السلام و حضرت امام چهارم زین العابدین (علیه السلام)

موضوع جلسه  22برسی رشد بصیرت 12 عامل آوردند 1- تفکرو اندیشه یعنی اندیشیدن > عقل. 2- تعقل 3- التعلم 4- الاعتبار وعبرت گرفتن  5- تقوی 6-  ذکر ویاد خدا 7-  پاکی واخلاص : پاکی 8-  زهد و پارسایی 9- قبول نصیحت پذیری 10 – الاستقبال الامور 11- المسموع وگرسنگی  12 – الدعا؛

                  عوامل رشد بصیرت  استاد سالک الدعا  دوازدهمین عوامل وبرسی رشد بصیرت

1. جلسه 22 عوامل وبرسی رشد بصیرت از دیدگاه قرآن ونهج البلاغه مورد 12 الدعا عامل رشد بصیرت است؛
2. بازازگفتارامیرالمؤمنین(علیه السلام) آمدن روزى منوط بر سعى و تلاش خواهد بود چنانکه روایت شده، دعاى کسى که در خانه بنشیند، و به دنبال روزى نرود، و دعا کند خدا یا روزى مرا برسان مستجاب نمى‏گردد، پس باید به دنبال آن برود).1- الدعاء از خدا خواستن -  ما کان اللّه لیفتح على عبد باب الشّکر، و یغلق عنه باب الزّیادة، و لا لیفتح على عبد باب الدّعاء، و یغلق عنه باب الإجابة. -  چنین نیست که خداوند، باب شکر را بر بنده‏اى بگشاید و در فراوانى را بر او ببندد و چنین هم نیست که باب دعا را بر کسى بگشاید اما در اجابت را به رویش ببندد.
3. 2- دعای بدون عمل - الدّاعی بلا عمل کالرّامی بلا وتر. -  دعا کننده بدون عمل مانند تیر انداز بدون وتر (زه کمان) است.
4. 3- دروکردن موج بلا -ادفعوا أمواج البلاء بالدّعاء. -  موجهاى بلا را با دعا (از خود) دور سازید.
5. 4- دورد بر پیامبر قبل از خواستن در دعا : -  إذا کانت لک إلى اللّه سبحانه حاجة، فابدأ بمسألة الصّلاة على رسوله  صلى الله علیه و آله و سلم، ثمّ سل حاجتک، فإنّ اللّه أکرم من أن یسأل حاجتین، فیقضی إحداهما، و یمنع الاخرى. -  هر گاه به درگاه خداى سبحان حاجتى دارى قبل از این که از خدا بخواهى بر پیامبر اکرم  صلى الله علیه و آله و سلم صلوات«» فرست، سپس نیازت را بخواه، زیرا خداوند کریمتر از آن است که در دو حاجت یکى را قبول و دیگرى را رد کند.
6. 5-  برای بصیرت همه محتاج دعا:-  ما المبتلى الذی قد اشتدّ به البلاء بأحوج إلى الدّعاء من المعافى الذی لا یأمن البلاء -  آن که سخت گرفتار بلاست از آن شخص سالمى که از بلا ایمن نیست، به دعا محتاجتر نمى‏باشد (بنا بر این همه محتاج دعاییم).
7. 6-  برایم مهم نیست. - ما أهمّنی ذنب أمهلت بعده حتّى أصلّی رکعتین، و أسأل اللّه العافیة. -  گناهى که پس از آن، مهلت دو رکعت نماز خواندن و درخواست عافیت از خدا را داشته باشم، برایم مهم نیست. جلوه‏هاى‏حکمت، صفحة 220
8. 7- بندگان خدا: [عباد اللّه‏] احذروا نارا قعرها بعید، و حرّها شدید، و عذابها جدید، دار لیس فیها رحمة، و لا تسمع فیها دعوة، و لا تفرّج فیها کربة. - [اى بندگان خدا] از آتشى که ژرفایش زیاد و حرارتش شدید و عذابش تازه است، بر حذر باشید، آن جا سرایى است که رحمت الهى در آن نیست و به درخواست کسى گوش داده نمى‏شود و هیچ اندوهى در آن بر طرف نمى‏گردد.
9. 8- ستمدیدگان-  إنّ اللّه سمیع دعوة المضطهدین. -  به راستى که خداوند شنونده دعاى ستمدیدگان است.
10. 9-بیش از نیازنخواهید:  لا تسألوه فیها فوق الکفاف، و لا تطلبوا منها أکثر من البلاغ. -  در دنیا بیش از کفایت و نیاز از خدا نخواهید و زیادتر از آنچه به شما رسیده درخواست ننمایید.
11. 10-کلید رحمت-  الدّعاء مفتاح الرّحمة. -  دعا، کلید رحمت و عنایت است.
12. 11-پافشاری -  ألحح بالمسألة تفتح لک أبواب الرحمة. -  بر نیازت پافشارى کن که درهاى رحمت (الهى) به رویت گشوده خواهد شد.
13. 12-  اشک سحر -  احذر دمعة المؤمن فی السّحر، فإنّها تقصف من دمّعها، و تطفئ بجور النیران عمّن دعا بها. 12-  اشک سحر - از اشک سحرگاهان مؤمن بر حذر باش زیرا نابود مى‏کند کسى که او را بگریاند، و خاموش مى‏سازد دریاى آتش را براى کسى که در حقش دعا مى‏کند.
14. 13- نا امید مشو- لا یقنطنّک إن أبطأت علیک الإجابة«»، فإنّ العطّیة على قدر المسألة. -  اگر دعایت دیر اجابت شد نا امیدت نکند، زیرا عطا و بخشش الهى به اندازه سؤال و درخواست است.
15. 14- عطیه عالی : ربّما أخّرت عنک الإجابة، لیکون أطول للمسألة، و أجزل للعطیّة. -  چه بسا اجابت سؤالت به تأخیر افتد تا زمان بیشترى دعا کنى و عطیه عالیترى داده شوى.
16. 15- اجابت دعا : قیل له علیه السلام: کم بین السماء و الأرض قال علیه السلام: دعوة مستجابة. -  به امام علیه السلام گفته شد: بین زمین و آسمان چه اندازه است فرمود: دعایت اجابت شده.
17. 16- عطا از اوست- لا تسأل غیر اللّه، فإنّه إن أعطاک أغناک. -  از غیر خدا حاجت نطلب زیرا اگر خدا به تو عطا کند بى نیازت گرداند.
18. 17-دعای خالص -   لا یخطى‏ء المخلص فی الدعاء إحدى ثلاث: ذنب یغفر، أو خیر یعجّل، أو شرّ یؤجّل. -  آن که دعایش خالص باشد از سه چیز دور نیست: یا گناهش بخشیده مى‏شود یا به زودى خیرى به او مى‏رسد یا شرى از او دور مى‏گردد.
19. 18- یاد بزرگی او_ إنّ الدّعاء بعد المدحة، فإذا دعوت اللّه فمجّده. قیل له علیه السلام: فکیف نمجّد قال علیه السلام: تقول: یا من هو أقرب إلیّ من حبل الورید، یا من یحول بین المرء و قلبه، یا من هو بالمنظر الأعلى، یا من لیس کمثله شی‏ء. -  همانا دعا بعد از مدح (خداوند) باشد، پس هنگامى که خدا را خواندى او را به بزرگى یاد کن. پرسیده شد: چگونه او را تمجید کنیم فرمود: بگو: اى کسى که به من از رگ گردن نزدیکترى، اى کسى که بین مرد و قلبش قرار مى‏گیرى، اى کسى که در افق بالایى و اى کسى که مانند او چیزى نیست.
20. 19کلید پیروزی- الدّعاء مفاتیح النجاح، و مقالید الفلاح. -  دعا کلیدهاى پیروزى و رشته‏هاى رستگارى است.
21. 20- بهترین دعا- خیر الدّعاء ما صدر عن صدر نقّی، و قلب تقیّ. -  بهترین دعا آن است که از سینه‏اى پاک و قلبى پرهیزکار برآید.
22. 21- نجات دردعا- فی المناجاة سبب النجاة. -  در مناجات با خدا، نجات است.
23. 22-  سزاوار دعا- ما من أحد ابتلى، و إن عظمت بلواه، بأحقّ بالدعاء من المعافى الذی لا یأمن البلاء. -  مبتلا به گرفتارى، اگر چه گرفتاریش بزرگ باشد به دعا سزاوارتر از آن کسى که سالم است و ایمن از بلا نیست، نمى‏باشد.
24. 23- سپرمومن- الدعاء ترس المؤمن، و متى تکثر قرع الباب یفتح لک. -  دعا، سپر مؤمن است، زمانى که درگاه او را زیاد بکوبى برایت گشوده مى‏شود. ..گردمادم بکوبی دری .....عاقبت زان در برون آید سری !
25. 24- بلاء برگردان:  بالدعاء تصرف البلیّة. -  با دعا، بلاها برگردانده مى‏شوند.
26. 25- اسلحه بزرگان - الدعاء سلاح الأولیاء. -  دعا، اسلحه اولیاى خداست.
27. 26- نزدیک شدن به او- التقرّب إلى اللّه بمسألته، و إلى الناس بترکها. -  به خدا نزدیک شدن، با درخواست چیزى از اوست و نزدیکى به مردم درخواست از آنهاست.
28. 27- عاجز از دعا کردن- أعجز الناس من عجز عن الدعاء. -  عاجزترین مردم کسى است که از دعا کردن عاجز باشد.
29. 28-  داناترین مردم- أعلم الناس باللّه أکثرهم له مسألة. -  داناترین مردم به خدا، کسى است که بیشتر از او درخواست کند.
30. 29- بلاء گردان- بالدعاء یستدفع البلاء. -  با دعا، بلا دفع مى‏گردد.
31. 30-  اسلحه مومن- سلاح المؤمن الدعاء. -  اسلحه مؤمن، دعاست.
32. 31- بهترازآن- ربما سألت الشی‏ء فلم تعطه، و اعطیت خیرا منه. -  چه بسا چیزى از خدا خواستى که به تو داده نشد، و بهتر از آن به تو عطا شد.
33. 32- سزاوار اجابت- علیک بإ خلاص الدّعاء، فإنّه أخلق بالإجابة. -  بر تو باد به اخلاص در دعا، زیرا دعاى خالص سزاوارتر به اجابت است.
34. 33- زرحمت گشاید - من قرع باب اللّه فتح له. -  هر که در (رحمت) خدا را بکوبد، خداوند در رحمتش را به رویش بگشاید.
35. 34-محبوبترین-  ما من شی‏ء أحبّ إلى اللّه سبحانه من أن یسأل. -  چیزى نزد خداوند محبوبتر از این نیست که از خدا سؤال شود.
36. 35- راه اجابت- لا تستنبط إجابة دعائک و قد سددت طریقه بالذّنوب. -  توقع اجابت دعا را نداشته باش و حال آن که با گناهانت راه اجابت را بسته‏اى.
37. 36- دعای حسن عاقبت :  سلوا اللّه سبحانه العفو و العافیة، و حسن التّوفیق. -  از خداوند سبحان، بخشش گناهان، عافیت و حسن توفیق را بخواهید. جلوه‏هاى‏حکمت، صفحة 223
38. 37- بزرگترین بلاء -ثلاث من اعظم البلاء، کثرة العائلة، و غلبة الدّین، و دوام المرض. سه چیزست از بزرگترین بلا ، بسیارى عیال، و غلبه کردن دین، و دوام بیمارى.  سختى‏ها و گرفتارى‏ها را هر چند بزرگ باشند، در مسیر تربیت انسان و آزمایشى الهى بدانیم. «وَ فِی ذلِکُمْ بَلاءٌ مِنْ رَبِّکُمْ عَظِیمٌ» این قسمت سوم بلاء قیمت دارد؛ الآن در این مرکز مطهری بچه های جانبازان کسانی هستند که سی سال است قطع نخاع شده  فقط سرش را می تواند تکان بدهد؛ هر وقت مارفتیم کلام تا شکری اصلا نمی کند   این بلای سوم قیمت دارد؛ اهل بیت دوست می دارند این بلا را..
39. رستگاری ایمن از بلاء - وَ قَالَ علیه السلام : (ما المبتلى الّذى قد اشتدّ به البلاء ) نیست گرفتارى که سخت شده باشد به او بلا (باحوج الى الدّعاء) محتاج‏تر به دعا (من المعافى الّذى لا یأمن البلاء) از رستگارى که ایمن نباشد از بلا و عناء بلکه هر دو مساویند در حاجت به دعاى مبتلاى براى زوال بلا و معافى براى دوام عافیت و خلاصى او از عناء حکمت 302.
40. راوی گوید : خواب دیدم که شیطان با زنجیر وتناب قطور به طرف تومی آید قصیه چیست ؟  گفت بله درست است خانم وضع حمل داشت ومشکلات داشت پول می خواست سه مرتبه رقتم سر صندق امانات با اینکه اجازه تصرف هم داشتم ولی از سهم امانت استفاده نکردم بعضی وقت ها عامل سوم شیطان است که در این زمان شیطان مصداق آن آمریکاست وآمریکا واسطه آن است که با تسلط  به تکنولوژی همه ذهن های افراد را دارد تسخیر می کند وافکار را جری می کند واین آشوب را درست می کند آن وقت آن آقا در دانشگاه اضفهان میگویند آمریکا بد نیست و15 دانشگاه دیگر هم از حرفش  حمایت می کنند ؛  که آدم ازاین افکار عصابش خورد می شود ؛ پس از امواج بلا یکی از امواج سوء مدیریتی است.
41. علم فقه کلید بصیره : امام کاظم ان الفقه مفتاح البصیرت : الامام الکاظم «علیه السلام »: تفقّهوا فی دین اللَّه، فإنّ الفقه‏ مفتاح‏ البصیرة، و تمام العبادة، و السّبب الى المنازل الرّفیعة، و الرّتب الجلیلة، فی الدّین و الدّنیا. امام کاظم «علیه السلام »: در دین خدا تحقیق و تفقّه کنید، که فهم و فقه کلید بینایى، و کامل‏کننده عبادت، و سبب رسیدن به جایگاههاى بلند و پایگاههاى بزرگ در دین و دنیا است. برترى فقیه (دین‏شناس) بر عابد همچون برترى خورشید بر ستارگان است. و هر کس در دین خود تفقه نکند، خدا از هیچ عمل او خرسند نمى‏شود. الحیاة با ترجمه احمد آرام، ج‏1، ص: 102..
42. دعا و خود سازی : بدیهى است براى رسیدن به این مقام والا، انسان باید راه طولانى پرفراز و نشیبى را بپیماید و تقواى الهى در حدّ بالا داشته باشد و پیوسته به خودسازى ادامه دهد و دست به دامان اولیاء اللّه بزند و آنها را در پیشگاه حقّ، به شفاعت طلبد و پیوسته با زبان حال، یا زبان قال، این جمله‏هاى دعاى شعبانیّه را تکرار کند:
43. دعا یکی از عوامل رشد بصیرت انسان در نهج البلاغه در 22
44. دعا با تضرع : «ادْعُونِی‏ أَسْتَجِبْ‏ لَکُمْ» دعا کنید تا من براى شما مستجاب کنم. انسان با تضرع ودعا مى‏تواند مصالح خود را بدست آورد و سرنوشت خود را تغییر دهد.
45. بصیرت یقین در دعا : خداوندا کمال انقطاع به درگاهت را به من ببخش و دیده دلهاى ما را به تابش نظرش بر تو روشن کن، تا دیده‏هاى قلوب، پرده‏هاى نور را بشکافد و به معدن‏ عظمت ذات پاکت برسد و ارواح ما به مقام عزّت و قدست وابسته گردد.» سخن درباره یقین بسیار است، این بحث را با حدیث دیگرى از امیرمؤمنان علیه السلام که راه تحصیل یقین را به ما مى‏آموزد، «إلهی هب لی کمال الإنقطاع إلیک، و أنر أبصار قلوبنا بضیاء نظرها إلیک، حتّى تخرق أبصار القلوب حجب النّور، فتصل إلى معدن العظمة، و تصیر أرواحنا معلّقة بعزّ قدسک،
46. ارباب بقین با دعا: فرمود: کجا هستند ارباب یقین آنان که جامه‏هاى هواپرستى را از تن به در کرده و علاقه‏هاى دنیاپرستى را بریده‏اند» «أین الموقنون الّذین خلعوا سرابیل الهوى، و قطعوا عنهم علائق الدّنیا
47. دعا در تقیبات نماز : تقیبات نماز صبح آمده «اللّهمّ إنّی أسئلک بحقّ محمّد و آل محمّد، أن تصلّی على محمّد و آل محمّد، و أن تجعل النّور فی بصری، و البصیرة فی دینی، و الیقین فی قلبی و الإخلاص فی عملی، و السّلامة فی نفسی، و السّعة فی رزقی، و الشّکر لک أبدا ما أبقیتنی»  «خداوندا، تو را به حق محمد و آل محمد مى‏خوانم که بر محمد و آل محمد درود فرستى، و از تو مى‏خواهم نورانیت چشم، و آگاهى در دین، و یقین در دل، و اخلاص در عمل، و سلامتى در روح و بدن، و گشایش در روزى، و شکرگزارى بر تو تا موقعى که مرا زنده نگه دارى».
48. شرائط اجابت دعا : و از گنجینه‏هاى رحمت او چیزهایى را درخواست کن که جز او کسى نمى‏تواند عطا کند، مانند عمر بیشتر، تندرستى بدن، و گشایش در روزى. سپس خداوند کلیدهاى گنجینه‏هاى خود را در دست تو قرار داده که به تو اجازه دعا کردن داد، پس هر گاه اراده کردى مى‏توانى با دعا، درهاى نعمت خدا را بگشایى، تا باران رحمت الهى بر تو ببارد.
49. هرگز از تأخیر اجابت دعا نا امید مباش، زیرا بخشش الهى باندازه نیّت است، گاه، در اجابت دعا تأخیر مى‏شود تا پاداش درخواست کننده بیشتر و جزاى آرزومند کامل‏تر شود، گاهى درخواست مى‏کنى امّا پاسخ داده نمى‏شود، زیرا بهتر از آنچه خواستى به زودى یا در وقت مشخّص، به تو خواهد بخشید،
50. بصیرت در اعطاء بهتر : یا به جهت اعطاء بهتر از آنچه خواستى، دعا به اجابت نمى‏رسد، زیرا چه بسا خواسته‏هایى دارى که اگر داده شود مایه هلاکت دین تو خواهد بود، پس خواسته‏هاى تو به گونه‏اى باشد که جمال و زیبایى تو را تأمین، و رنج و سختى را از تو دور کند، پس نه مال دنیا براى تو پایدار، و نه تو براى مال دنیا باقى خواهى ماند.
51. بصیرت وعبرت گرفتن در دعا : پس از آن دعا مى‏نماید بکسى که فکر نموده عبرت گیرد-  فکر را موجب اعتبار قرار داده مى‏فرماید: رحم اللّه امرء تفکّر فاعتبر-  رحمت کناد خداوند مر کسیرا که فکر بنماید عبرت گیرد-  یعنى-  فکر بنماید در حال خویش و گذشتگان مبدء و معاد تا برسد آنچه زیبنده و سزاوار است از ترک دنیا و عمل بآخرت عبرت و عظة-  و اعتبر فابصر-  و عبرت گیرد و بینا باشد-  که اعتبار موجب بینائى بصیرت و نور قلب مى‏شود؛ اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم