جلسه 49 بحث بصیرت وموانع رشد بصیرت در نهج البلاغه .. جاهل عالم نما

بسم الله الرحمن الرحیم

اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم

جلسه 49 بحث بصیرت وموانع رشد بصیرت در نهج البلاغه ..

جاهل عالم نما گمراهان وگمراه کنندگان

حوزه علمیه اصفهان مدرسه صدر بازار

 2/10/2..شنبه  9جمادی الثانی / 445 استا د سالک

0. موانع رشد بصیرت : چیست؟ -  – در قرآن ونهج البلاغه

   @nahjolbalaghehfarzad  یا https://safarzade.blog.ir

0. خطبه 87 نهج البلاغه .. وَ آخَرُ قَدْ تَسَمَّى‏ عَالِماً وَ لَیْسَ‏ بِهِ‏ فَاقْتَبَسَ جَهَائِلَ مِنْ جُهَّالٍ وَ أَضَالِیلَ مِنْ ضُلَّالٍ وَ نَصَبَ لِلنَّاسِ أَشْرَاکاً مِنْ حِبَالِ غُرُورٍ وَ قَوْلِ زُورٍ قَدْ حَمَلَ الْکِتَابَ عَلَى آرَائِهِ وَ عَطَفَ الْحَقَّ عَلَى أَهْوَائِهِ یُؤْمِنُ مِنَ الْعَظَائِمِ وَ یُهَوِّنُ کَبِیرَ الْجَرَائِمِ یَقُولُ أَقِفُ عِنْدَ الشُّبُهَاتِ وَ فِیهَا وَقَعَ وَ یَقُولُ أَعْتَزِلُ الْبِدَعَ وَ بَیْنَهَا اضْطَجَعَ فَالصُّورَةُ صُورَةُ إِنْسَانٍ وَ الْقَلْبُ قَلْبُ حَیَوَانٍ لَا یَعْرِفُ بَابَ الْهُدَى فَیَتَّبِعَهُ وَ لَا بَابَ الْعَمَى فَیَصُدَّ عَنْهُ فَذَلِکَ مَیِّتُ الْأَحْیَاءِ.... ُ وَ فَأَیْنَ تَذْهَبُونَ‏ فَأَنَّى تُؤْفَکُون‏ و حضرت امیر المؤمنین (علیه السّلام) فرموده: لغزش‏ بنادر البحار-ترجمه و شرح خلاصه دو جلد بحار الانوار، ترجمه‏فارسى، ص: 188
1. عالم نمای که نام عالم بر خود نهاده امام على (علیه السّلام) می فرمایند: ... و دیگرى که نام عالم بر خود نهاده در صورتى که عالم نیست، نادانیهایى از نادانان و گمراهیهایى از گمراهان فراگرفته، و براى مردمان دامهایى- بافته از رشته‏هاى غرور و گفتار دروغ- گسترده است.کتاب خدا را با اندیشه‏هاى خود منطبق مى‏کند، و حق را با هواى نفس خود پیوند مى‏دهد. مردمان را از گناهان بزرگ ایمن مى‏سازد، و بزرگترین جرمها را برایشان آسان جلوه‏گر مى‏کند. مى‏گوید، در آنجا که شبهه پیش آید توقف مى‏کنم، در صورتى که در آن فرو افتاده است. و مى‏گوید که از بدعتها دورى مى‏جویم، در صورتى که در میان آنها آرمیده است. صورت او صورت انسان است و قلب او قلب حیوان. از هدایت خبرى ندارد تا از آن پیروى کند، و از کورى و بیراهى آگاه نیست تا از آن جلو گیرد. این چنین کس مرده‏اى است در میان زندگان؛ اکنون بنگرید که در پى چه کسى مى‏روید؟
2. خصلت ظل  = ضلل: ضلال و ضلالت بمعنى انحراف از حق است. «إِنِّی أَراکَ وَ قَوْمَکَ فِی‏ ضَلالٍ‏ مُبِینٍ» انعام: 74. من تو را و قومت را در انحراف و گمراهى آشکار مى‏بینم. یعنى انحراف از راه حق. : الضَّلَال‏: عدول و انحراف از راه مستقیم، نقطه مقابلش هدایة- است. خداى تعالى گوید: (فَمَنِ اهْتَدى‏ فَإِنَّما یَهْتَدِی لِنَفْسِهِ وَ مَنْ‏ ضَلَ‏ فَإِنَّما یَضِلُ‏ عَلَیْها- 108/ یونس). (پس کسیکه هدایت یافت به سود خویش هدایت مى‏یابد و کسیکه گمراه شد بر زیان خویش گمراه مى‏شود). واژه- ضَلَال‏- براى هر عدول و انحرافى از راه مستقیم خواه عمدى یا سهوى و کم یا زیاد گفته مى‏شود صِراطَ الَّذینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَ لاَ الضَّالِّینَ  ابراز تنفّر از مغضوبان و گمراهان، جامعه اسلامى را در برابر پذیرش حکومت آنان، مقاوم و پایدار مى‏کند. «غَیْرِ الْمَغْضُوبِ‏ عَلَیْهِمْ‏ وَ لَا الضَّالِّینَ‏» مى‏خواهیم از گمراهان  نباشیم. «وَ لَا الضَّالِّینَ‏»
3. پنجمین وصف گمراهان ؛ شیادان ؛ منحرفین ؛ درچهار وصف انسانهای گمراه الضَّالِّینَ‏» صحبت کردیم  و حال گمراهان وگمراه کنندگان : الضَّالِّینَ‏» یُؤْمِنُ مِنَ الْعَظَائِمِ وَ یُهَوِّنُ کَبِیرَ الْجَرَائِمِ مردمان را از گناهان بزرگ ایمن مى‏سازد، و بزرگترین جرمها را برایشان آسان جلوه‏گر مى‏کند. 1- گناهان برزگ را کو چک می شمارند 2- جرایم کبیر را به دیده خود ومردم جزیی جلوه می دهند . نقش جُهَّالٍ وَ أَضَالِیلَ گمراهان وگمراه کنندگان همین است که اکثر جامعه همین گرایش هارا دارند که جرم های بزرگ را کو چک وجزیی می پندارند..کلام حضرت است که می فرمایند در برابر گناهان بزرگ ایمنی می بخشند و جرایم بزرگ  به نطر انها کو چک  جلوه می دهند.
4. این نکته مهم  در جوامع بشری گروهی هستند از زاهدان نمایان باطل هایی را آزاد  می گذارند و دنبال کو چک شمردن گناه هستند و وگناه ظاهر را اهمیت نمی دهند وباطل را کاری ندارند. در نتیجه گروه ظاهر بین وانهایی که دین دار طاهری هستند جزب آنها می شوند. وانها را دنبال می کنند !!!  قالب تشریفاتی وپوسته ظاهری دارند. در جامعه قرار می گیرند ! این عالم نمایان و گمراهان بهره برداری از آدمهای بی اطلاع می کنند!!! داستان شوریح قاضی  است  که 40 هزار نفررا علیه امام حسین علیه السلام بسیج کرد که تسلیم شدند  وشمشیر ها را تیز کردند. علیه امام وقت واقعه  کربلا رخ داد!!! در زمان خودمان جریان شیرازی !!! جریان مهدی هاشمی  !!! ( چنان مستمع  خود را با سخرانی سحر می کرد که فرد مطیع او می شد حتی در قتل مسحور حتی در مقابل گناهان بزرگ !!!
5. ششمین وصف گمراهان ؛ شیادان ؛ منحرفین ؛  گمراهان وگمراه کنندگان : الضَّالِّینَ‏» یَقُولُ أَقِفُ عِنْدَ الشُّبُهَاتِ . وَ فِیهَا وَقَعَ وَ یَقُولُ أَعْتَزِلُ الْبِدَعَ وَ بَیْنَهَا اضْطَجَعَ.. مردمان را از گناهان بزرگ ایمن مى‏سازد، و بزرگترین جرمها را برایشان آسان جلوه‏گر مى‏کند. مى‏گوید، در آنجا که شبهه پیش آید توقف مى‏کنم، در صورتى که در آن فرو افتاده است. و مى‏گوید که از بدعتها دورى مى‏جویم، در صورتى که در میان آنها آرمیده است. عالم نمایان و شیادان  ادعا می کنند که از شبهات اجتناب می ورزند  در حالی که در در شبهات غوطه ور هستند.امروز در جهان پنج هزار شیعه محور این شبهات شبکه مجازی کار می کنند .این سازمان سیاه !!! اینتر نشنال. گروه شیطان پرستان ! ایجا عرفانهای جدید .... واقعا مصیبت است. خودشان در برابر مردم .قیافه متقی جلوه می دهند خودشان را پاک نشان می دهند ودر حقیقت پرهیز از شبهات جلوه می دهند ! که مردم اغوا کنند!
6. ما گرفتار در ظلمات شبهات هستیم درشبهات غرق هستیم ! به دلیل جهل مردم که  نمی دانند  که نمی دانند !! از جهل مردم استفاده می کنند !! می گویند گمراهی را هدایت می کنیم می گویند ما هادی هستیم.. گمراهی را برای خود ودیگزان تقوی گرفته اند  وارایه می دهند ! نمونه این مورد را هم ما در اصفهان داشتیم !!
7. شبهات چیست : نکته دیگر شبهات به چه اموری گفته می شود ؟  تعداد آنها ومقدارآنها چند تاست؟  جواب به طور دقیق روشن وشناخته شده نیست . چیزی که حلال است یا حرام است  معلوم نباشد چیزی که معین نیست ؛ در امور شبه است.
8. کافی.. قَالَ عَلِیٌّ علیه السلام : حَلَالٌ بَیِّنٌ وَ حَرَامٌ‏ بَیِّنٌ وَ شُبُهَاتٌ‏ بَیْنَ ذَلِکَ فَمَنْ تَرَکَ مَا اشْتَبَهَ عَلَیْهِ مِنَ الْإِثْمِ فَهُوَ لِمَا اسْتَبَانَ لَهُ أَتْرَکُ وَ الْمَعَاصِی حِمَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَمَنْ یَرْتَعْ حَوْلَهَا یُوشِکْ أَنْ یَدْخُلَهَا...امیر المؤمنین علیه السّلام فرمود: حلال آشکار، و حرام آشکار، و شبهاتى میان این دو هست، پس هر کس موارد شبهه حرمت را ترک کند از حرام بیّن گذشتنش مسلّم‏تر خواهد بود، و گناهان قرقگاه و مناطق ممنوعه خداوند عزّ و جلّ است، پس هر کس در حول و پیرامون آن به گشت و چرا بپردازد، ممکن است که بدون توجّه و قصد داخل و زیر پا گذارد و مرتکب حرام گردد. من لا یحضره الفقیه-ترجمه غفارى، ج‏5، ص: 421
9. حلال دین را و حرام دین را درش شبه ایجاد می کنند!! نصف حق را می گیرند ونصف باطل را با هم ممزوج می کنند درش شبهه ایجاد می کنند !! مرز حلال وباطل را می شکنند بَیِّنٌ رُشْدُهُ فَیُتَّبَعُ وَ أَمْرٌ بَیِّنٌ غَیُّهُ فَیُجْتَنَبُ وَ أَمْرٌ مُشْکِلٌ یُرَدُّ حُکْمُهُ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ إِلَى رَسُولِهِ حَلَالٌ بَیِّنٌ وَ حَرَامٌ‏ بَیِّنٌ وَ شُبُهَاتٌ‏ تَتَرَدَّدُ بَیْنَ ذَلِکَ- فَمَنْ تَرَکَ الشُّبُهَاتِ نَجَا مِنَ الْمُحَرَّمَاتِ وَ مَنْ أَخَذَ بِالشُّبُهَاتِ ارْتَکَبَ الْمُحَرَّمَاتِ وَ هَلَکَ مِنْ حَیْثُ لَا یَعْلَم..‏
10. عده‏اى از علما گفتند که بین حرام‏ و حلال واسطه موجود است و آن شبهات‏ است چنان که در اخبار وارد شده است که: «حلال بین و حرام بین و شبهات بین ذلک فمن ترک الشبهات نجا من المحرمات و من اخذ بالشبهات ارتکب المحرمات و هلک من حیث لا یعلم‏»: حلال روشن و حرام مشخص و شبهاتى که بین حلال و حرام است هر کس از شبهات پرهیز کند از محرمات سالم مى‏ماند و هر کس مرتکب شبهات شود داخل در محرمات مى‏شود و از راهى که نمى‏داند هلاک مى‏شود.نتیجه :  شبهه افکنی از حیلتک مِنْ‏ حَیْثُ‏ لا یَحْتَسِبُ‏ است لذا باید غالم باشید وبدانید حلال است یا حرام است تا بتوانید رفع ودفع شبهات نمایید..و نتیجه در مسیر گمراهان و هلاکت مانع رشد بصیرت خود وآحاد مردم جامعه است.
11. هفتمین وصف گمراهان ؛ شیادان ؛ منحرفین ؛  گمراهان وگمراه کنندگان : اضْطَجَعَ فَالصُّورَةُ صُورَةُ إِنْسَانٍ وَ الْقَلْبُ قَلْبُ حَیَوَانٍ لَا یَعْرِفُ بَابَ الْهُدَى فَیَتَّبِعَهُ وَ لَا بَابَ الْعَمَى فَیَصُدَّ عَنْهُ فَذَلِکَ مَیِّتُ الْأَحْیَاءِ.... ُ وَ فَأَیْنَ تَذْهَبُونَ‏ فَأَنَّى تُؤْفَکُون‏ و حضرت امیر المؤمنین (علیه السّلام) فرموده: لغزش‏ بنادر البحار-ترجمه و شرح خلاصه دو جلد بحار الانوار، ترجمه‏فارسى، ص: 188..امام على (علیه السّلام) : ... و دیگرى که نام عالم بر خود نهاده در صورتى که عالم نیست، نادانیهایى از نادانان و گمراهیهایى از گمراهان فراگرفته، و براى مردمان دامهایى- بافته از رشته‏هاى غرور و گفتار دروغ- گسترده است. صورت او صورت انسان است و قلب او قلب حیوان. از هدایت خبرى ندارد تا از آن پیروى کند، و از کورى و بیراهى آگاه نیست تا از آن جلو گیرد. این چنین کس مرده‏اى است در میان زندگان؛ اکنون بنگرید که در پى چه کسى مى‏روید؟
12. گمراهان ؛ شیادان ؛ منحرفین ؛  گمراه کنندگان ادعا می کند .ولی در حقیقت در بدعت ها آرامش گرفته وبستر خود قرار داده است حال بدعت را برسی کنیم  = برای شرح به مستدرک مرحوم خویی مراجعه می کنیم و در نهج البلاغه شرح ابن ابی الحدید..  می فر مایند اصولا عالم نما ها تر فندشان چنگ زدن به دامن بدعت هاست و ابزار کار آنها ترک سنت با هدف های شیطانی در دین می باشد !!!
13. حقیقت بدعت = بدعت جزء دین نیست ؛ بدتن یک نوآوری است ؛ که شخص عالم نما این موضوع را میاورد در داخل دین مانند نماز خواندن اهل سنت که دستشان را می بندد.
14. اصل بدعت دو چیز  و دو عمل می باشد بعضی از واجبات را خارج وبعضی از محرمات را داخل می کنند برای منافع شخصی می گفت حالا که ما عوارض ومالیات می دهیم  دیگر خمس نمی خواهد واجب نیست . در مورد اقتصاد ؛ در مورد معاملات ؛ در مورد های مخطلف وگونا گون بدعت می گذارد  عدد بدعت های معاویه رکورد بدعت گذاران در قرآن وسنت بدعت های فراوانی  دراذان ؛ در دیه ؛ در بیت المال ؛ تر کردن تکبیر؛ در نماز عید ، تحریف سیره وسنت و الی .....   فرق است بین بدعت ونوآوری واستغاده از ابزار جدید ونوین مانند برق ؛ بلندگو وسیله نقلیه قطار هواپیما .وسایل سمعی وبصری و.با بدعت فاصله دارد و ارزش مند است .
15. درشناخت بدترین انسانها : امیر المومنین علی علیه السلام درنهج البلاغه  خطبه 17 در شناخت بدترین انسانها می فرمایند -  إِنَّ أَبْغَضَ‏ الْخَلَائِقِ‏ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى رَجُلَانِ رَجُلٌ وَکَلَهُ اللَّهُ إِلَى نَفْسِهِ فَهُوَ جَائِرٌ عَنْ قَصْدِ السَّبِیلِ سَائِرٌ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَ لَا دَلِیلٍ مَشْغُوفٌ بِکَلَامِ بِدْعَةٍ وَ دُعَاءِ ضَلَالَةٍ فَهُوَ فِتْنَةٌ لِمَنِ افْتَتَنَ بِهِ ضَالٌّ [عَنْ‏] هَدْیِ مَنْ کَانَ قَبْلَهُ مُضِلٌّ لِمَنِ اقْتَدَى بِهِ فِی حَیَاتِهِ وَ بَعْدَ وَفَاتِهِ حَمَّالٌ خَطَایَا غَیْرِهِ رَهْنٌ بِخَطِیئَتِهِ :  درشناخت بدترین انسانها : دشمن‏ترین آفریده‏ها نزد خدا دو نفرند:1-  مردى که خدا او را به حال خود گذاشته، و از راه راست دور افتاده است، دل او شیفته بدعت است و مردم را گمراه کرده، به فتنه انگیزى مى‏کشاند و راه رستگارى گذشتگان را گم کرده و طرفداران خود و آیندگان را گمراه ساخته است. بار گناه دیگران را بر دوش کشیده و گرفتار زشتى‏هاى خود نیز مى‏باشد.
16. گروه اول1- رَجُلٌ وَکَلَهُ اللَّهُ إِلَى نَفْسِهِ مردى که خدا او را به حال خود گذاشته،.در زمان حضرت امام  رحمه ا.. یک همچو شخصی بود که فرمودند رهایش کنیدبه حال خودش باشد  ازاین گونه افراد هستد که در زمان حضرت مقام رهبری حفظ ا.. بودند.وهستند بعد حضرت امیر المومنین می فرمایند کسی  که خدا او را به حال خودش وا گذشت  گرفتار 7 تا درد می شود 1- دل او شیفته بدعت است و 2- مردم را گمراه کرده، 3- به فتنه انگیزى مى‏کشاند و 4- راه رستگارى گذشتگان را گم کرده 5- و طرفداران خود و آیندگان را گمراه ساخته است. 6- بار گناه دیگران را بر دوش کشیده و7-  گرفتار زشتى‏هاى خود نیز مى‏باشد.
17. گروه 2 - وَ رَجُلٌ قَمَشَ جَهْلًا فَوُضِعَ فِی جُهَّالِ الْأُمَّةِ غَارَ فِی أَغْبَاشِ الْفِتْنَةِ عم بما فی عقد الهدنة قد سمّاه أشباه النّاس عالما و لیس به، بکّر فاستکثر من جمع ما قلّ منه خیر ممّا کثر، حتّى إذا ارتوى من آجن، و اکتنز من غیر طائل، .و مردى که مجهولاتى به هم بافته، و در میان انسان‏هاى نادان امّت، جایگاهى پیدا کرده است، در تاریکى‏هاى فتنه فرو رفته، و از مشاهده صلح و صفا کور است. آدم نماها او را عالم نامیدند که نیست، چیزى را بسیار جمع آورى مى‏کند که اندک آن به از بسیار است، تا آن که از آب گندیده سیراب شود، و دانش و اطّلاعات بیهوده فراهم آورد... این گروه منافقین و استکبار جهانی و اسراییل وودر امروز آمریکا همبن حرکات را می کند  افردی که در جهل مرکب هستند جوانان متکبر را می برند آموزش می دهند . رییس جمهور کشورها می فرستند وتوهم مردم کشور هارا گسترش می دهند ..در میان جهال جایگاهی دارند نه اینکه از اهل بصیرت جایگاهی داشته باشند..
18. عوامل جهالت --- قرآن را شما پشت سر نهادید فراز هایی از خطبه حضرت زهراء علیها سلام می فرمایند
19. اَفَلاتَتَدَبَّرُونَ الْقُرْانَ اَمْ عَلی قُلُوبٍ اَقْفالُها، کَلاَّ بَلْ رانَ عَلی قُلُوبِکُمْ ما اَسَأْتُمْ مِنْ اَعْمالِکُمْ، فَاَخَذَ بِسَمْعِکُمْ وَ اَبْصارِکُمْ، وَ لَبِئْسَ ما تَأَوَّلْتُمْ، وَ ساءَ ما بِهِ اَشَرْتُمْ، وَ شَرَّ ما مِنْهُ اِعْتَضْتُمْ، لَتَجِدَنَّ وَ اللَّـهِ مَحْمِلَهُ ثَقیلاً، وَ غِبَّهُ وَبیلاً، اِذا کُشِفَ لَکُمُ الْغِطاءُ، وَ بانَ ما وَرائَهُ الضَّرَّاءُ، وَ بَدا لَکُمْ مِنْ رَبِّکُمْ ما لَمْ تَکُونُوا تَحْتَسِبُونَ، وَ خَسِرَ هُنالِکَ الْمُبْطِلُونَ.
20. آیا در قرآن نمی‌اندیشید، یا بر دل‌ها مهر زده شده است، نه چنین است بلکه اعمال زشتتان بر دل‌هایتان تیرگی آورده، و گوش‌ها و چشمانتان را فراگرفته، و بسیار بد آیات قرآن را تأویل کرده، و بد راهی را به او نشان داده، و با بدچیزی معاوضه نمودید، به خدا سوگند تحمّل این بار برایتان سنگین، و عاقبتش پر از وزر و وبال است، آنگاه که پرده‌ها کنار رود و زیان‌های آن روشن گردد، و آنچه را که حساب نمی‌کردید و برای شما آشکار گردد، آنجاست که اهل باطل زیانکار گردند.
21. جهالت: یکى از عواملى که مردم مخالفت مى‏کنند، جهالت است. اصولًا هر چیز تازه‏اى که مى‏آید یک عده آدم‏هاى جاهل با آن مخالفت مى‏کنند. خدا شهید مطهرى را رحمت کند که مى‏گفت: اولش که یخچال آمده بود، مقدسین مى‏گفتند: که یخچال چه است؟ غرب زدگى است. بعد از غرب زدگى، یک خورده سبک شد. گفتند: تجمل پرستى است. بعد از تجمل پرستى‏
22. یک خورده سبک شد و به اشرافى‏گرى تبدیل شد. بعد جزء مستحبات شد. حالا یخچال از واجبات شده است. بى خودى با یک چیزى مخالفت مى‏کنند. آخر به چه دلیلى مخالفت مى‏کنى؟
23. یک دفعه روى یک فرم لباس حساسیت به وجود مى‏آید. یک دفعه روى یک نوع ساعت حساسیت به وجود مى‏آید. هیچ دلیل شرعى هم وجود ندارد ولى مخالفت مى‏کنند.
24. جهالت‏، قبلا بیان شد که در حدیثى امام صادق فرمود: مراد از «جهالة» جهل به زشتى باطن گناه است که شامل همه گناهکاران مى‏شود.
25. جهالت‏، عامل ایمان نیاوردن به آیات الهى است. ما کانُوا لِیُؤْمِنُوا ... وَ لکِنَّ أَکْثَرَهُمْ یَجْهَلُونَ‏
26. ابن عباس از بزرگان صدر اسلام مى‏گوید: هر که مى‏خواهد میزان جهالت‏ اقوام دوران جاهلى را بداند، همین آیات سوره‏ى انعام که بیانگر خرافات و اعتقادات بى‏اساس مشرکان است، را بخواند.
27. گاهى انسان با آنکه حقّ را مى‏داند، امّا خود را به جهالت‏ مى‏زند. لَقَدْ عَلِمْتَ‏ ...علم و دانش، انسان را به پیروى از شریعت الهى سوق مى‏دهد. چنانکه پیروى از غرائز و هوى و هوس نشانه جهالت‏ و نادانى است. شَرِیعَةٍ ... فَاتَّبِعْها وَ لا تَتَّبِعْ‏ ... الَّذِینَ لا یَعْلَمُون‏ اقدام عجولانه و بدون بررسى و تحقیق، نوعى جهالت‏ است. «بِجَهالَةٍ» در حدیث مى‏خوانیم: هر کس با قرآن همنشین شود از جهتى هدایت و کمال رشد مى‏کند و از جهتى جهالت‏ و ضلالت او برطرف مى‏شود.
28. آرى عبادتى که همراه با جهالت‏ باشد، کشتنِ عابدترین مردم را در محرابِ عبادت، بزرگ‏ترین عبادت مى‏داند و با قصد قربت براى کشتن على علیه السلام مى‏رود!
29. امّا کسانى از روى انحراف، در شک عبادت خدا تغییراتى مى‏دهند. این تغییر دادن‏ها گاهى از روى لجاجت است، گاهى روشنفکر مآبى علّت آن است، گاهى مقدّس مآبى و کلاه شرعى سبب آن مى‏شود و گاهى جهالت‏ و نادانى یا عوامل دیگر.«العالم من عرف قدره و کفى بالمرء جهلًا الا یعرف قدره» «3» «دانا کسى است که قدر خود را بشناسد و براى نادانى و جهالت‏ انسان همین بس که قدر خود را نشناسد.»
30. عالم های بی عمل گرفتن مراجع ایمان را از مرجع اصلی (سه مرجع‏ «خدا»، «پیامبر» و «اولى الامر») دریافت نمی کنند.
31. عالم های بی عمل گناه در برابر آنها ونزد آنها قبحیت ندارد. وصیت لقمان به فرزندش فرمودند: اى پسرم به ظلم هیچ ظالمى خوشنود مباش بلکه اگر به کسى ظلم کردى براى آن عمل قبیح‏ محزون و غمگین باش. اى پسرم ظلم سبب تاریکى دل مى‏شود و روز قیامت باعث حسرت و اندوه است. و هر گاه قدرت تو، تو را واداشت که به کسى ظلم کنى که از تو ضعیف‏تر است پس به یاد بیاور قدرت و تسلّط خدا را بر خودت.  
32. جرایم را کوچک شمرده و می گوید که قلبت پاک باشد. أعظم الذنوب عند اللّه سبحانه ذنب صغر عند صاحبه‏ 2، 427کوچک شمردن گناه خود گناه کبیره است .
33. در دریای شبهات غوطه ور هستند. وادعا های غلط دارند : وقوف، و احتراز در نزد شبهات‏ بسیار بسیار بهتر از وقوع و اقتحام در هلکات‏ است‏
34. جهال عالم نما های ضد در میدان شیطان بازی می کنند.. قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‏ یَکُونُ فِی آخِرِ الزَّمَانِ عُبَّادٌ جُهَّالٌ‏ وَ قُرَّاءٌ فَسَقَة.. پیامبر (ص) فرموده‏اند: در آخر الزمان، گروهى پارسایان نادان و قرآن قرآن‏خوانان تبهکار خواهند بود.
35. ما تا نفس داریم باید از شبهات  دست پرورده عالم های بی عمل است دوری گذینیم : صیانت، کفّ نفس‏ (از منهیات و شبهات‏ و مکروهات)، ورع و پرهیز (از معصیت و اجتناب از کارهاى زشت و قبیح)، نیکوئى ستایش (خداوند) تزکیه و پاکیزه نگاهداشتن (نفس از قبایح و منکرات و محرّمات)، مروت و جوان مردى است‏
36. تنها را ه نجات را در این دنیای وانفسا ترک محرمات وانجام واجبات بدانیم : چون پس از محمّد صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم پیامبرى نیست، ائمّه از آل محمّدند که بندگان را به راه دیانت وادارند و به راه‏ نجات‏ الزام کنند و از موارد هلاکت پرهیز دهند و فرایض خداى تعالى را که از فهمشان برتر است تبیین کنند و با کتاب خداى تعالى آنها را به رشد و کمال سوق دهند. آرى دین به وجود ایشان محفوظ مى‏ماند و شبهه بر آن عارض نمى‏گردد
37. به نگاه در نهج البلاغه امیر المومنین (علیه السلام )حق را خوب بشناسیم وبه آن عمل کنیم وباطل را خوبشناسیم وآنرا از خود دور کنیم ومبارز در میدان باشیم
38. عالم نما قالب گل پر از ریگ است در خشت خام است که در کوره حرارت آهک گردد.چون خبر اجتماع سقیفه را به علی علیه السلام بردند با لحن شگفت آمیزى فرمود مگر جز من که از طرف خدا و پیغمبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلم این مأموریت سنگین را دارم کسى این اندیشه خام‏ را در سر پخته‏ است،
39.  وظیفه ماست در شبهه افکنی و بدعت جهال وعالم بی عمل را افشاگری کنیم  واگرسکوت در برابر انها داشته باشیم خیانت ومانع رشد بصیرت می باشد.

اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم